Αιχμαλωτίσεις και διαφυγές: συν-αίσθημα, νεκροπολιτική και queer πρόσφυγες στη Λέσβο

Abstract

Μέσα στην παρούσα ερευνητική προσπάθεια, συγκινούνται μια σειρά από κείμενα, κινήσεις, συν-αισθήματα και εντάσεις, που καθιστούν ορατό τον κόσμο του «προσφυγικού» στη Λέσβο, υπό το πρίσμα του συν-αισθήματος (affect). Κινητοποιώντας τα ερωτήματα της μεταποικιακής κριτικής απέναντι στην δυτικοκεντρική εγκατάσταση των δικαιωμάτων, επιχειρώ να αναδείξω τους τρόπους που εξασκείται η συγχρονικότητα του αποκλεισμού και της συμπερίληψης των queer σωμάτων (Haritaworn, Kunstman & Posocco, 2014), από τις εγγυήσεις της «ευαλωτότητας» μέχρι τις «σεξουαλικές τοπογραφίες πολέμου» (ό.π) και από την υπόσχεση της ασφάλειας μέχρι τις διαδικασίες «αργού θανάτου» (Berlant, 2007) και τις «δικαιωματικές δολοφονίες» (Shakshari, 2014) προσφύγων και προσφυγισσών στα θαλάσσια σύνορα. Υποστηρίζω πώς αυτές οι εκφάνσεις μιας queer νεκροπολιτικής (ό.π) λειτουργούν ως συν-αισθηματικοί συντονισμοί των προσφυγικών σωμάτων μέσα σε συγκεκριμένες συχνότητες και δονήσεις που λειτουργούν μέσω κολλητικών μεταδόσεων (Deleuze & Guattari, 2017: 300) και φτιάχνουν τις επιφάνειες των κόσμων τους μέσα από βαθιά ενσώματες και συγκινησιακές πολιτικές. Συν-κινούμενες και συν-κινούμενοι, οι συνομιλήτριες και οι συνομιλητές μου, αιχμαλωτίζονται συνεχώς μέσα στο συν-αίσθημα του περιορισμού, της καχυποψίας, της απειλής και του εξαναγκασμού όσο την ίδια στιγμή διαφεύγουν στην τρυφερότητα, την συντροφικότητα και την εγγύτητα. Αυτές οι περιοχές του συν-αισθήματος, δεν συνιστούν κάποιου είδους δευτερογενή αποτελέσματα της διεθνικής και κρατικής εξουσίας στην ρύθμιση και τον έλεγχο των πληθυσμών, αλλά περιγράφουν τους τρόπους που η ίδια αυτή εξουσία συμβαίνει στο επίπεδο των σωμάτων που νιώθουν. Μέσω αυτών των θεωρητικών και επιστημολογικών τοποθετήσεων, η εθνογραφική έρευνα που διεξάγω, επιχειρεί να λειτουργήσει η ίδια ως μια ώθηση για τις αισθήσεις. Μια ώθηση να αφουγκραστούν το σύγχρονο πεδίο της queer προσφυγικότητας στις συνοριακές γραμμές της Ευρώπης μέσα από συγκεχυμένα και θολά συν-αισθηματικά τοπία που διαταράσσουν την χρονική προοδευτικότητα της Ευρώπης ως «ασφαλούς παραδείσου» και ενεργοποιούν ένα πολιτικά κρίσιμο αναστοχασμό αναφορικά με τους τρόπους που το πολιτικό συστήνεται σήμερα, μέσα από μια σειρά από «κόσμους-θανάτου» (Mbembe, 2019: 92).