Δομή βενθικών βιοκοινοτήτων σκληρού υποστρώματος στο Αιγαίο Πέλαγος

Abstract

Στην παρούσα μελέτη διερευνάται η δομή των βενθικών βιοκοινοτήτων σε βραχώδεις υφάλους της ανώτερης υποπαραλιακής ζώνης στο Αιγαίο Πέλαγος, στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος PROTOMEDΕA, κύριος στόχος του οποίου είναι ο σχεδιασμός ενός δικτύου Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών στο Αιγαίο Πέλαγος και τις ακτές της Κύπρου. Τα φωτογραφικά δείγματα που συλλέχθηκαν, σε βάθος 15 μέτρων, αναλύθηκαν μέσω του λογισμικού photoQuad (Trygonis & Sini, 2012), ενώ ακολούθησε μονοδιάστατη και πολυδιάστατη στατιστική επεξεργασία, με τις μεθόδους Cluster, MDS και PERMANOVA, με στόχο την περιγραφή της σύνθεσης των βενθικών βιοκοινοτήτων και της διαφοροποίησης των διαφορών που πιθανόν εμφανίζουν λόγω της γεωγραφικής τους θέσης. Επίσης, έγινε σύγκριση με τα αποτελέσματα φωτογραφικών δεδομένων αντίστοιχης μελέτης από σταθμούς βάθους 5 μέτρων, τα οποία αναλύθηκαν περεταίρω με τις ίδιες στατιστικές μεθόδους που εφαρμόστηκαν στα δείγματα βάθους 15 μέτρων. Τα διαφορετικά βάθη και γεωγραφικές περιοχές που μελετήθηκαν παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές, στο ποσοστό κάλυψης της κάθε ομάδας οργανισμών και υποστρωμάτων, γεγονός που μας δείχνει πως η βενθική ποικιλότητα διαφέρει με το βάθος. Πιο συγκεκριμένα, τους σταθμούς βάθους 15m, κυρίαρχη ομάδα είναι ο “Εποχιακός χλοοτάπητας” αφού καταλαμβάνει το 48.7% των καταγραφών. Επίσης, στο ίδιο βάθος, τα ποσοστά κάλυψης για την ομάδα “Φυλλώδη φύκη” ήταν σχετικά υψηλά στο Βόρειο Αιγαίο σε αντίθεση με το Νότιο Αιγαίο που ήταν ελάχιστα. Αντίστροφη κατανομή, με υψηλότερα ποσοστά στο Νότιο Αιγαίο και ελάχιστα στο Βόρειο Αιγαίο, εμφανίζει η ομάδα “Γυμνός βράχος”. Στους σταθμούς βάθους 5m, κυρίαρχη ομάδα είναι ξανά ο “Εποχιακός χλοοτάπητας” (44.5% των καταγραφών) αλλά επίσης πολύ μεγάλο ποσοστό (35.3%), κοντά σε αυτό της κυρίαρχης ομάδας, έχει και η ομάδα “Κρουστώδη ενασβεστωμένα φύκη”. Όσο αφορά την ομάδα “Φυλλώδη φύκη” το πρότυπο κατανομής της είναι ίδιο με τους βαθύτερους σταθμούς. Τέλος, έγινε σύγκριση με αποτελέσματα μελετών που πραγματοποιήθηκαν στην ανατολική και δυτική Μεσόγειο, τα οποία συμφωνούν με την επικράτηση του “Εποχιακού χλοοτάπητα” και την έλλειψη των “Δενδρωδών φυκών”. Συνολικά, οι οικολογικά σημαντικές κοινότητες μακροφυκών φαίνεται να μειώνονται, ως αποτέλεσμα, κυρίως, των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων.