Το ακουστικό ρεπερτόριο και τα χαρακτηριστικά των σφυριγμάτων των δελφινιών στην Ελλάδα

Abstract

Τέσσερα είδη δελφινιών απαντώνται μόνιμα στις ελληνικές θάλασσες. Αυτά είναι το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba), το ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus), το κοινό δελφίνι (Delphinus delphis) και το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus), καθώς και ένα κητώδες που ανήκει στην οικογένεια των phocoenidae, η φώκαινα (Phocoena phocoena). Παρά όμως την παρουσία 4 ειδών δελφινιών και παρά την συχνότητα παρατήρησης τους, δεν έχει γίνει εκτεταμένη περιγραφή των ήχων που χρησιμοποιούν για την επικοινωνία τους, όπως είναι τα σφυρίγματα (whistles) και τα κλικς που χρησιμοποιούν για ηχοεντοπισμό. Ένας κατάλογος σφυριγμάτων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δείξει πιθανές παραλλαγές των ακουστικών χαρακτηριστικών μεταξύ των διαφόρων πληθυσμών στην Μεσόγειο Θάλασσα ή τον Ατλαντικό. Θα μπορούσε θα συμβάλει επίσης και στην αναγνώριση διαλέκτων σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, που θα μπορούσαν πιθανά να συνδέονται και με γενετικές διαφοροποιήσεις. Επιπλέον, μια τέτοια ανάλυση θα ήταν ένα σημαντικό βήμα στη διερεύνηση αυτών των ήχων ως προς την λειτουργικότητα τους, την πιθανή τους γεωγραφική διαφοροποίηση και την κοινωνική τους σημασία. Τέλος, θα μπορούσε να είναι ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία αλγορίθμων για τον αυτόματο εντοπισμό σφυριγμάτων, καθώς για να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο είναι απαραίτητη η περιγραφή του τοπικού ρεπερτορίου των δελφινιών. Για την παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε ανάλυση ταυτόχρονων οπτικών και ακουστικών δεδομένων που παραχωρήθηκαν από την εταιρεία Marine Conservation Research (MCR) για τα έτη 2003, 2007 και από την MCR και το Ινστιτούτο Κητολογικών ερευνών Πέλαγος για το 2013. Αρχικά, πραγματοποιήθηκε εκτίμηση της ποιότητας των ηχογραφήσεων, από την οποία προέκυψε ότι από το σύνολο των δεδομένων τα 2540 λεπτά ηχογραφήσεων ήταν καλής ποιότητας με χαμηλό περιβαλλοντικό θόρυβο. Στις ηχογραφήσεις εντοπίστηκαν συνολικά 4834 σφυρίγματα, από τα οποία τα 1509 ήταν μέτριας ποιότητας (χαμηλός λόγος σήμα/ θόρυβο ή signal to noise ratio ή SNR) και έτσι όχι κατάλληλα για ανάλυση ως προς το φασματικό τους περιεχόμενο, και 3325 ήταν καλής ποιότητας (υψηλός λόγος σήμα/ θόρυβο, SNR) και αποδεκτά για ανάλυση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μεταξύ των τεσσάρων ειδών υπάρχει σημαντική διαφορά ως προς συγκεκριμένους δείκτες περιγραφής. Επίσης βρέθηκε ότι ο ρυθμός παραγωγής σφυριγμάτων για όλα τα είδη αλλάζει ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Είναι αυξημένος κατά τις πρώτες πρωινές ώρες για τα ρινοδέλφινα, ενώ για τα υπόλοιπα είδη υψηλός αριθμός σφυριγμάτων καταγράφηκε τις μεσημεριανές και πρώτες απογευματινές ώρες. Τέλος, τα χαρακτηριστικά των σφυριγμάτων από τους πληθυσμούς της Ελλάδας φαίνεται να διαφοροποιούνται σε σχέση με τα χαρακτηριστικά από άλλους πληθυσμούς της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι σημαντικό για μελλοντικές έρευνες, παράλληλα με τη συλλογή επιπλέον ακουστικών δεδομένων, να διερευνηθεί και ο επιμερισμός των σφυριγμάτων σε κατηγορίες ανά είδος και να εξεταστεί και η χρονική αλληλουχία παραγωγής αυτών, έτσι ώστε να περιγραφεί καλύτερα το ακουστικό ρεπερτόριο των δελφινιών της Ελλάδας.