Απεικόνιση ανδρικών και γυναικείων μορφών σε σχέση με το χώρο στη Μινωική τέχνη

Abstract

Ο στόχος της παρούσας εργασίας είναι εμβαθύνει στην προσέγγιση της αρχαιολογίας του φύλου αναλύοντας την απεικόνιση ανδρικών και γυναικείων μορφών σε σχέση με τον χώρο στην Μινωική τέχνη. Η εστίαση θα γίνει στην εξέταση της απεικονιστικής τέχνης έτσι όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τις τοιχογραφίες του μινωικού πολιτισμού που εντοπίστηκαν στην Κρήτη και στην Θήρα. Η παρούσα εργασία διαρθρώνεται σε επτά κεφάλαια με το πρώτο να αποτελεί την παρούσα εισαγωγή. Το δεύτερο κεφάλαιο εξετάζει την ιστορία της έρευνας εστιάζοντας στην Αρχαιολογία του Φύλου. Στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται η θεωρητική προσέγγιση με εστίαση στην αρχαιολογία του φύλου, στην σύνδεση της με το δημόσιο και ιδιωτικό χώρο και την αρχαιολογία του νοικοκυριού καθώς και τον ρόλο του φύλου στο δημόσιο και ιδιωτικό χώρο. Στο τέταρτο κεφάλαιο αποτυπώνεται η μεθοδολογική προσέγγιση ενώ στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζεται το ιστορικό, πολιτισμικό και αρχαιολογικό πλαίσιο με εστίαση στον μινωικό πολιτισμό και τέχνη. Το έκτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την ανάλυση των τοιχογραφιών της Κρήτης και της Θήρας ενώ στο έβδομο κεφάλαιο αποτυπώνονται τα συμπεράσματα της εργασίας. Οι τοιχογραφίες της Θήρας και της Κνωσού δείχνουν διαφορές ανάμεσα στις απεικονίσεις των δύο φύλων όσον αφορά τα εξωτερικά χαρακτηριστικά τους. Εντούτοις, σε σχέση με τον χώρο που αναπαρίστανται οι μορφές δείχνουν ότι οι γυναίκες είχαν σημαντική κοινωνική θέση και δεν ήταν περιορισμένες στον ιδιωτικό χώρο αλλά αντίθετα συμμετείχαν ενεργά στον δημόσιο. Οι γυναίκες που απεικονίζονται στο φυσικό περιβάλλον ταυτίζονται με τα ιερά και τη θρησκεία, κάτι που συνεπάγεται ότι είχαν σημαντική θέση σε αυτή και τις τελετουργίες τους. Ακόμα όμως και οι γυναίκες που δεν ήταν ιέρειες, κινούνταν άνετα στο δημόσιο χώρο ακόμα και αν δεν είχαν θέσεις ανώτερες σε αυτόν. Εξαίρεση αποτελούν σκηνές όπως αυτές της νηοπομπής όπου οι γυναίκες δεν αποτελούν το επίκεντρο των σκηνών αλλά βρίσκονται στο περιθώριο συγκριτικά με τους άνδρες που στελεχώνουν τον στόχο, αποτέλεσμα της στρατιωτικής οργάνωσης που επέτρεπε στους άνδρες να έχουν κυρίαρχο. Συμπερασματικά, μπορεί να ειπωθεί ότι οι γυναίκες και οι άνδρες απεικονίζονται στις τοιχογραφίες του μινωικού πολιτισμού, σε σχέση με τον χώρο, με τρόπο που δεν δείχνει διακρίσεις κοινωνικού φύλου. Δεν αναπαρίστανται δηλαδή στερεότυπα που να αποδίδουν συγκεκριμένη και κατώτερη κοινωνική θέση στις γυναίκες, ούτε περιθωριοποίησης μόνο στο εσωτερικό των κατοικιών.