Ο αιγυπτιακός Ερμής: αιγυπτιακές καταβολές του ερμητισμού

Abstract

Το ερμητικό φαινόμενο θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα πως εδώ και δύο χιλιετίες “ταλαιπωρεί” κατ’ εξακολούθηση λόγιους και ακαδημαϊκούς, στην προσπάθειά τους να μελετήσουν και να μεταφράσουν τα Ερμητικά κείμενα. Αν και έχει συγγραφεί μια πληθώρα έργων πάνω στα κείμενα, η εικόνα εξακολουθεί να μην είναι ξεκάθαρη και προσωπικά πιστεύω πως δεν πρόκειται και να ξεκαθαριστεί άμεσα, καθώς το πολυσύνθετο περιβάλλον συγκρητισμού στο οποίο αναπτύχθηκαν, έχει προσδώσει έναν χαρακτήρα σύγχυσης στις ερμητικές ανθολογίες. Η φιλοσοφική πτυχή του Ερμητισμού, κυρίως, αποκαλύπτει στοιχεία και επιρροές πολλαπλών φιλοσοφικών και θρησκευτικών μορφημάτων που αναπτύχθηκαν παράλληλα με την συγγραφή των ανθολογιών, σε ένα χρονικό φάσμα που εκτείνεται από τον πρώτο αιώνα μ.Χ. μέχρι τον τέταρτο αιώνα μ.Χ., αν όχι και παλαιότερα. Στην τεχνική πτυχή τα πράγματα είναι περισσότερο ξεκάθαρα, με τις αιγυπτιακές επιρροές να είναι ιδιαίτερα έντονες, άλλωστε και η περίοδος συγγραφής τους, κατά τα ελληνιστικά χρόνια, καθιστά κατανοητό το γιατί. Στην παρούσα διπλωματική έρευνα θα πραγματοποιηθεί μια προσπάθεια ανίχνευσης των αιγυπτιακών στοιχείων των Ερμητικών κειμένων και του μορφήματος μέσα από μια χρονική αναδρομή που ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της φαραωνικής κοινωνικής συγκρότησης, στο Παλαιό Βασίλειο της Αιγύπτου, μέχρι και την σύγχρονη περίοδο και τον αντίκτυπο του ερμητικού μορφώματος μέσα από τα μάτια και τις πένες πολυάριθμων μελετητών και λόγιων, υπό το πρίσμα της δικής τους εποχής και των δικών τους πεποιθήσεων. Θα πραγματοποιηθεί εξίσου και μια περισσότερο ενδελεχής εξέταση του φαινομένου σχολιάζοντας και συγκρίνοντας τα Ερμητικά κείμενα με άλλες γραμματείες, όπως η αιγυπτιακή και η χριστιανική, αλλά και μια προσπάθεια ανίχνευσης και των γνωστικών δεδομένων. Σκοπός της έρευνάς μου, όμως, είναι να καταδείξει περισσότερο τις αιγυπτιακές ιδέες και τις επιρροές που ανιχνεύονται μέσα στα κείμενα και να φανερώσει, κυρίως, τον αιγυπτιακό χαρακτήρα του Ερμή του Τρισμέγιστου, του “εμπνευστή” του Ερμητισμού, να φανερώσει έναν περισσότερο Αιγύπτιο Θωθ, μέσα από έναν Ολύμπιο Ερμή.