Ο αιγυπτιακός Ερμής: αιγυπτιακές καταβολές του ερμητισμού

dc.contributor.advisor	Κουσούλης, Παναγιώτης	el_GR
dc.contributor.author	Διαμάντη, Γεωργία	el_GR
dc.coverage.spatial	Ρόδος	el_GR
dc.date.accessioned	2024-02-14T12:09:28Z
dc.date.available	2024-02-14T12:09:28Z
dc.date.issued	2023-09-04
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11610/26290
dc.description.abstract	Το ερμητικό φαινόμενο θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα πως εδώ και δύο χιλιετίες “ταλαιπωρεί” κατ’ εξακολούθηση λόγιους και ακαδημαϊκούς, στην προσπάθειά τους να μελετήσουν και να μεταφράσουν τα Ερμητικά κείμενα. Αν και έχει συγγραφεί μια πληθώρα έργων πάνω στα κείμενα, η εικόνα εξακολουθεί να μην είναι ξεκάθαρη και προσωπικά πιστεύω πως δεν πρόκειται και να ξεκαθαριστεί άμεσα, καθώς το πολυσύνθετο περιβάλλον συγκρητισμού στο οποίο αναπτύχθηκαν, έχει προσδώσει έναν χαρακτήρα σύγχυσης στις ερμητικές ανθολογίες. Η φιλοσοφική πτυχή του Ερμητισμού, κυρίως, αποκαλύπτει στοιχεία και επιρροές πολλαπλών φιλοσοφικών και θρησκευτικών μορφημάτων που αναπτύχθηκαν παράλληλα με την συγγραφή των ανθολογιών, σε ένα χρονικό φάσμα που εκτείνεται από τον πρώτο αιώνα μ.Χ. μέχρι τον τέταρτο αιώνα μ.Χ., αν όχι και παλαιότερα. Στην τεχνική πτυχή τα πράγματα είναι περισσότερο ξεκάθαρα, με τις αιγυπτιακές επιρροές να είναι ιδιαίτερα έντονες, άλλωστε και η περίοδος συγγραφής τους, κατά τα ελληνιστικά χρόνια, καθιστά κατανοητό το γιατί. Στην παρούσα διπλωματική έρευνα θα πραγματοποιηθεί μια προσπάθεια ανίχνευσης των αιγυπτιακών στοιχείων των Ερμητικών κειμένων και του μορφήματος μέσα από μια χρονική αναδρομή που ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της φαραωνικής κοινωνικής συγκρότησης, στο Παλαιό Βασίλειο της Αιγύπτου, μέχρι και την σύγχρονη περίοδο και τον αντίκτυπο του ερμητικού μορφώματος μέσα από τα μάτια και τις πένες πολυάριθμων μελετητών και λόγιων, υπό το πρίσμα της δικής τους εποχής και των δικών τους πεποιθήσεων. Θα πραγματοποιηθεί εξίσου και μια περισσότερο ενδελεχής εξέταση του φαινομένου σχολιάζοντας και συγκρίνοντας τα Ερμητικά κείμενα με άλλες γραμματείες, όπως η αιγυπτιακή και η χριστιανική, αλλά και μια προσπάθεια ανίχνευσης και των γνωστικών δεδομένων. Σκοπός της έρευνάς μου, όμως, είναι να καταδείξει περισσότερο τις αιγυπτιακές ιδέες και τις επιρροές που ανιχνεύονται μέσα στα κείμενα και να φανερώσει, κυρίως, τον αιγυπτιακό χαρακτήρα του Ερμή του Τρισμέγιστου, του “εμπνευστή” του Ερμητισμού, να φανερώσει έναν περισσότερο Αιγύπτιο Θωθ, μέσα από έναν Ολύμπιο Ερμή.	el_GR
dc.description.tableofcontents	Πίνακας Συντομεύσεων……………………………………………………………..9 Περίληψη……………………………………………………………………………10 Abstract……………………………………………………………………………...11 Πρόλογος…………………………………………………………………………….12 Εισαγωγή…………………………………………………………………………….14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ 1 Αιγυπτιακή Θρησκευτικότητα………………………………….……………..…17 1.1 Το γενικό Πλαίσιο της Αιγυπτιακής Θρησκείας…………………...………....19 1.2 Θρησκευτικές Πεποιθήσεις………………………………………………….…23 1.3 Μύθοι………………………………………………………………………….…28 1.3.1 Η Αιγυπτιακή Κοσμοθεωρία…………………...……………………….……30 1.4 Η Αιγυπτιακή Κοσμογονική Παράδοση……………………………………….36 1.4.1 Η Κοσμογονία της Ηλιούπολης και ο Οσιριακός Κύκλος………………….38 1.4.2 Η Μεμφιτική Κοσμογονία……………………………………………………51 1.4.3 Η Οκτάς της Ερμούπολης…………………………………………………….53 1.5 Ιστορικό Πλαίσιο………………………………………………………………..56 1.5.1 Απαρχές Ελληνοαιγυπτιακών Σχέσεων……………………………………...57 1.5.2 Η Περσική Κυριαρχία………………………………………………………...59 1.5.3 Η Ελληνιστική Κυριαρχία……………………………………………………62 1.5.4 Η Ρωμαϊκή Κατάκτηση………………………………………………………70 1.6 Μια Νέα Εποχή…………………………………………………………………… 1.6.1 Πολιτισμικό Πλαίσιο………………………………………………………….74 1.6.2 Αιγύπτιοι, Έλληνες, Ρωμαίοι σε ένα περιβάλλον ωσμώσεων………….………………………………………………………………..79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ 2 Γενικό Πλαίσιο……………………………………………………………………83 2.1 Θωθ και Ερμής, Ερμής και Θωθ 2.1.1 Θωθ ο Σοφός…………………………………………………………………..85 2.1.2 Ερμής-Θωθ……………………………………………………………………88 2.1.3 Ερμής ο Τρισμέγιστος………………………………………………………...90 2.1.4 Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος μέσα από τα μάτια των λογίων…………………..91 2.2 Η Ερμητική Παράδοση…………………………………………………………95 2.2.1 Ο Συγγραφέας των Κειμένων………………………………………………...97 2.2.2 Τα Ερμητικά Κείμενα…………………..…………………………………….99 2.3 Φιλοσοφικός/Θεωρητικός Ερμητισμός………………………………….…...101 Α) Το Βιβλίο του Θωθ……………………………………………………………..102 Β) Τα Ερμητικά Θραύσματα του Κώδικα του Nag Hammadi…………………103 Γ) Αποσπάσματα διατηρημένα από διάφορους Συγγραφείς της Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα/Πατέρες της Εκκλησίας/Άραβες Λόγιοι………………………...105 Δ) Οι Αρμενικοί Ορισμοί του Ερμή του Τρισμέγιστου στον Ασκληπιό………..105 Ε) Τα Ερμητικά Αποσπάσματα της Βιβλιοθήκης του Στοβαίου……………….106 ΣΤ) Ad Asclepius…………………………………………………………...……...106 Ζ) …………………………………………………………………………………...107 Η) Corpus Hermeticum…………………………………………………………...107 2.3.1 “Οι Χαρακτήρες της Ιστορίας”……………………………………………..115 Α) Ποιμάνδρης……………………………………………………………………..116 Β) Ερμής Τρισμέγιστος……………………………………………………………117 Γ) Ασκληπιός………………………………………………………………………118 Δ) Αγαθός Δαίμων…………………………………………………………………119 Ε) Τατ………………………………………………………………………………120 ΣΤ) Βασιλιάς Άμμων………………………………………………………………120 2.4 Τεχνικός Ερμητισμός………………………………………………………….121 2.4.1 Η Ερμητική Μαγεία…………………………………………………………123 Α) Οι Ελληνικοί Μαγικοί Πάπυροι………………………………………………124 Β) Κυρανίδες………………………………………………………………………125 2.4.2 Ερμητική Βοτανολογία και Ιατρική……………………………………….126 2.4.3 Ερμητική Αστρολογία/Αστρονομία………………………………………...127 Α) Liber Hermetis…………………………………………………………………130 Β) Λοιπές Αστρολογικές Πραγματείες…………………………………………...131 2.4.4 Η Ερμητική Αλχημεία………………………………………………………133 2.4.4.1 Tabula Smaragdina/Ο Σμαραγδένιος Πίνακας………....…………..…...134 2.4.5 Οι Αραβικές Μεταφράσεις………………………………….………………136 2.5 Θωθ ο Θεουργός………………………………………………………………138 2.6 Μελέτη Ερμητικών Κειμένων/Ιστορικό Πλαίσιο………………….….…….140 Α) Χριστιανική Περίοδος/Κλασικός Ερμητισμός…………………………….....141 Β) Μεσαίωνας……………………………………………………………………...143 Γ) Ροδοσταυρισμός/Ελευθεροτεκτονισμός………………………………………145 Δ) Αναγεννησιακή Αμφισβήτηση…………………………………………………145 Ε) Ανανέωση του Ερμητικού Ενδιαφέροντος……………………………………147 ΣΤ) Σύγχρονος Ερμητισμός/20ος Αιώνας………………………………………...149 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ 3.1 Λόγος Ι’:§9……………………………………………………………………..154 3.1.1 «ὁ δὲ Νοῦς ὁ θεός, ἀρρενόθηλυς ὤν»…….……………………………….....154 3.1.2 «ζωὴ καὶ φῶς ὑπάρχων»……………………………………………………..156 3.2 Λόγος XII’: §14………………………………………………………………...157 3.3 Η Θεία Υπόσταση του Βασιλιά……………………………………………….160 Α) Διατήρηση της Μάατ…………………………………………………………..160 Β) Ο Βασιλιάς ως Εικόνα του Θεού………………………………………………161 Γ) Ο Βασιλιάς ως Θεός……………………………………………………………162 3.4 Ο Παντοδύναμος Θωθ…………………………………………………………164 Α) Θωθ ο Παντογνώστης………………………………………………………….164 Β) Ο Θωθ και Αυτό που είναι Κρυμμένο……………………………………...…165 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ 4. Ερμητισμός και Γνωστικισμός…………………………………………………167 4.1 Πλωτίνος εναντίον Γνωστικών………………………………………………..167 4.2 Παγανιστικός Γνωστικισμός………………………………………………….168 4.2.1 Ερμητισμός –Γνωστικισμός μέσα από τα κείμενα………………………...169 4.3 Ο «γνωστικός» πυρήνας του Ερμητισμού……………………………………175 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’ 5. Ερμητισμός-Ιουδαϊσμός-Χριστιανισμός………………………………………177 5.1 Ερμητισμός και Εβραϊκή Παράδοση…………………………………………177 5.2 Ερμητισμός και Χριστιανική Παράδοση………………………………….…179 Επίλογος……………………………………………………………………………184 Επίμετρο/Ο Ποιμάνδρης, το Ευαγγέλιο του Ιωάννη και ο Απόστολος Παύλος…………………………………………………………………………...…187 Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο………………………………………………………….187 Η συμβολή του Αποστόλου Παύλου στην ερμητική παράδοση………………...189 Βιβλιογραφία………………………………………………………………………191	el_GR
dc.format.extent	202 σ.	el_GR
dc.language.iso	el_GR	el_GR
dc.rights	Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
dc.subject	Αίγυπτος	el_GR
dc.subject	ερμητισμός	el_GR
dc.subject	Θωθ	el_GR
dc.subject	Egypt	en_US
dc.subject	hermeticism	en_US
dc.subject	Thoth	en_US
dc.subject.lcsh	Hermes, Trismegistus--Symbolism	en_US
dc.subject.lcsh	Hermes, Trismegistus	en_US
dc.subject.lcsh	Hermetism--History	en_US
dc.subject.lcsh	Hermetism--Religious aspects--Christianity	en_US
dc.subject.lcsh	Egypt--Religion	en_US
dc.subject.lcsh	Gods, Egyptian	en_US
dc.title	Ο αιγυπτιακός Ερμής: αιγυπτιακές καταβολές του ερμητισμού	el_GR
dcterms.accessRights	free	el_GR
dcterms.rights	Πλήρες Κείμενο - Ελεύθερη Δημοσίευση	el_GR
heal.type	masterThesis	el_GR
heal.recordProvider	aegean	el_GR
heal.committeeMemberName	Συρόπουλος, Σπυρίδων	el_GR
heal.committeeMemberName	Παχής, Παναγιώτης	el_GR
heal.academicPublisher	Πανεπιστήμιο Αιγαίου - Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών - Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών - Π.Μ.Σ Αρχαιολογία της Ανατολικής Μεσογείου από την Προϊστορική εποχή έως την Ύστερη αρχαιότητα: Ελλάδα, Αίγυπτος, Εγγύς Ανατολή	el_GR
heal.academicPublisherID	aegean	el_GR
heal.fullTextAvailability	true	el_GR