Η επιστημονική πλευρά της ταρίχευσης στην αρχαία Αίγυπτο

Abstract

Μετά τον θάνατο, ο Αιγύπτιος γινόταν το αντικείμενο μιας σειράς τελετών που σκοπό είχαν τη νίκη της ζωής. Οι τελετές, προερχόμενες από φιλοσοφικές, θρησκευτικές και λατρευτικές αναζητήσεις έφερναν τον νεκρό μπροστά στα βασικά στάδια των ταφικών εθίμων: τον εξαγνισμό, την μουμιοποίηση, τη μαγεία και τον ενταφιασμό. Τα ταφικά τελετουργικά εξυπηρετούσαν έναν σαφή μεταφυσικό σκοπό και σχεδιάστηκαν για να ανυψώσουν τον θνητό σε υπεράνθρωπο. Όπως αναφέρει ο Pearson: «Το σώμα δεν είναι απλώς μια βιολογική οντότητα, αλλά είναι ένα προσεκτικά κατασκευασμένο τεχνούργημα, το οποίο δουλεύεται περαιτέρω και μεταμορφώνεται μετά τη στιγμή του θανάτου».1 Κατά το Νέο Βασίλειο οι πολιτικές, οικονομικές και θρησκευτικές συνιστώσες άλλαξαν τα δεδομένα στα ταφικά έθιμα, έφεραν στο προσκήνιο την «αμυντική ταφή» και οι Αιγύπτιοι έστρεψαν την προσοχή τους στη μούμια, συγκεντρώνοντας επάνω της την πλειοψηφία των τελετουργιών. Το πιο ευάλωτο χαρακτηριστικό της ήταν συνάμα και το πιο αμυντικό χαρακτηριστικό της: η μούμια ήταν αναντικατάστατη για τον ιδιοκτήτη της. Μέχρι την Τρίτη Μεταβατική περίοδο οι τεχνικές της μουμιοποίησης είχαν φτάσει στο αποκορύφωμά τους, δίνοντας στους επιστήμονες πλούσιο υλικό της μοναδικής αυτής πρακτικής. Η Αιγυπτιομανία των πρώιμων επιστημόνων, που πυροδότησε η περιέργεια για τις μούμιες, μας άφησε σημαντική παρακαταθήκη από υλικό και μελέτες, παραγκωνίζοντας ωστόσο παραμέτρους της δεοντολογίας. Σήμερα, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας και με σεβασμό στα ανθρώπινα κατάλοιπα, γίνεται προσπάθεια για τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση στο υλικό. Τα «μυστικά» των μουμιών αποκαλύπτονται και η ιστορία της ανθρωπότητας εμπλουτίζεται.