Ο ρόλος της διατροφής σε παιδιά και εφήβους στο φάσμα του αυτισμού

Abstract

Οι διαταραχές αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) αποτελούν σύνθετες, διάχυτες και πολυπαραγοντικές νευροαναπτυξιακές καταστάσεις, ολοένα αυξανόμενες σε επιπολασμό, με σημαντική κλινική ετερογένεια που χαρακτηρίζονται από έκπτωση στις κοινωνικές δεξιότητες και επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων. Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτελεί η ανάδειξη του ρόλου της διατροφής σε παιδιά και εφήβους στις ΔΑΦ, και συγκεκριμένα των διατροφικών προβλημάτων, των διατροφικών ελλείψεων, καθώς και των διατροφικών παρεμβάσεων που έχουν προταθεί για αυτά τα άτομα. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση, μέσω της βάσης αναζήτησης δεδομένων PubMed. Τα άτομα με ΔΑΦ παρουσιάζουν προβλήματα σίτισης και διατροφής, τα οποία είναι διάχυτα και εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες και όλες τις γνωστικές ικανότητες. Η πλειοψηφία των μελετών εντοπίζει συχνά την επιλεκτικότητα τροφίμων, αισθητηριακές ευαισθησίες, νεοφοβία και άλλες άτυπες διατροφικές συμπεριφορές. Η συννοσηρότητα γαστρεντερικών διαταραχών είναι συνήθης, ενώ αρκετές μελέτες έχουν τεκμηριώσει ένα ευρύ φάσμα διατροφικών ανεπαρκειών, όπως βιταμινών A, C, B6, B12, D, E, K, φυλλικού οξέος, φωσφόρου, φυτικών ινών, ψευδαργύρου, ασβεστίου και σιδήρου. Ενώ υπάρχουν διαθέσιμες πολλές διατροφικές παρεμβάσεις, με τις περισσότερες έρευνες να έχουν επικεντρωθεί στις δίαιτες χωρίς γλουτένη-χωρίς καζεΐνη (GFCF), δεν υπάρχουν οριστικά και επαρκή επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την επίδραση μιας θεραπευτικής δίαιτας στον αυτισμό. Παρόλα αυτά, χρησιμοποιούνται ευρέως από τις οικογένειες ατόμων με αυτισμό. Πρόσφατα, έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για τη συμμετοχή του άξονα εντέρου-εγκεφάλου στις ΔΑΦ, ενώ ταυτόχρονα τονίζεται από τους ερευνητές η κατανόηση των φυσιολογικών επιπτώσεων περιοριστικών διαιτών. Αρκετές έρευνες έχουν αναφέρει οφέλη από τις θεραπευτικές δίαιτες σε ορισμένα συμπτώματα των ΔΑΦ, όπως η συμπεριφορά, η επικοινωνία, τα γαστρεντερικά προβλήματα, η συγκέντρωση και η κοινωνικοποίηση. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη επαρκείς αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους. Σχετικά με τη χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής, τα αποτελέσματα των μελετών είναι ποικίλα, καθώς υπόκεινται σε διάφορους περιορισμούς. Τέλος, μεγάλη δημοτικότητα υπάρχει τα τελευταία χρόνια για τη χρήση της συμπληρωματικής και εναλλακτικής ιατρικής στη θεραπεία των συμπτωμάτων των ΔΑΦ παρά το γεγονός ότι η χρήση αυτών των μεθόδων παραμένει αμφιλεγόμενη.