Διερεύνηση των γνώσεων, στάσεων και πεποιθήσεων των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τη διατροφή

Abstract

Η παιδική ηλικία είναι μια κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη διατροφικών προτύπων που μπορούν να ακολουθήσουν μέχρι την ενηλικίωση. Επομένως, η καθιέρωση υγιεινών διατροφικών συνηθειών είναι σημαντική για την πρόληψη πολλών χρόνιων ασθενειών που σχετίζονται με τον μεταβολισμό, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2. Το σχολικό περιβάλλον αποτελεί το βέλτιστο περιβάλλον για αλλαγές στη διατροφή επειδή τα παιδιά περνούν τον περισσότερο χρόνο τους στο σχολείο και καταναλώνουν τουλάχιστον ένα γεύμα και πολλά σνακ στο σχολείο κάθε μέρα. Οι δάσκαλοι αλληλεπιδρούν με τα παιδιά συνεχώς και εντατικά μέσα στο σχολικό περιβάλλον και έχει διαπιστωθεί ότι μπορούν να επηρεάσουν έντονα τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών με διάφορους τρόπους, και κυρίως μέσω της ανάπτυξης, εφαρμογής και αξιολόγησης προγραμμάτων διατροφικής παρέμβασης. Ωστόσο, υπάρχουν πραγματικές δυσκολίες στην επίτευξη αλλαγής συμπεριφοράς και γνώσεων των μαθητών όταν οι δάσκαλοι δεν διαθέτουν τις εξειδικευμένες γνώσεις της διατροφικής εκπαίδευσης, της διατροφικής έρευνας ή των τεχνικών προαγωγής της υγείας. Επιπλέον, οι αυτοαντιλήψεις και οι πεποιθήσεις τους για τη διατροφή μπορεί να επηρεάσουν τη δυνατότητα παροχής διατροφικής εκπαίδευσης ή προώθησης πρακτικών υγιεινής διατροφής στην τάξη, επειδή λίγοι γνωρίζουν ότι οι δικές τους ανθυγιεινές διατροφικές συμπεριφορές θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις διατροφικές συμπεριφορές των μαθητών. Σκοπός: Σκοπός αυτής της έρευνας είναι να διερευνήσει τις διατροφικές γνώσεις, πεποιθήσεις και στάσεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τη διατροφή. Μέθοδος: 482 δάσκαλοι γενικής και ειδικής αγωγής απάντησαν σε ένα ερωτηματολόγιο που αναπτύχθηκε για τους σκοπούς της παρούσας μελέτης. Το ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα περιελάβανε ερωτήσεις για την αξιολόγηση των διατροφικών γνώσεων, οι οποίες προέρχονταν από το σταθμισμένο, έγκυρο και αξιόπιστο ερωτηματολόγιο «General Nutrition Knowledge Questionnaire». Η δεύτερη ενότητα περιελάβανε ερωτήσεις για την αξιολόγηση των στάσεων και πεποιθήσεων των εκπαιδευτικών για την διατροφή, οι οποίες προέρχονταν από μια τροποποιημένη έκδοση της έρευνας εκπαιδευτικού προσωπικού Teens Eating for Energy and Nutrition at School (TEENS), από ένα ερωτηματολόγιο που αναπτύχθηκε για τους σκοπούς μιας ελληνικής έρευνας της Katsagoni et al., και τέλος προστέθηκαν και κάποιες επιπλέον ερωτήσεις. Αποτελέσματα: Οι δάσκαλοι έδειξαν μέτριες βαθμολογίες γνώσεων σχετικά με τη διατροφή (δηλαδή, 70% μέσο όρο σωστών απαντήσεων), με τις χειρότερες επιδόσεις να σημειώνονται στο πρώτο και δεύτερο μέρος της ενότητας που αφορούσε τις γνώσεις. Το 92,3 % του δείγματος απάντησε πως η εκπαίδευση των παιδιών για τη διατροφή θα πρέπει να αποτελεί μέρος του προγράμματος σπουδών των δημοτικών σχολείων, όμως δεν ήταν σίγουροι αν οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να παρέχουν διατροφικές συμβουλές, με μόνο το 57,7 % να συμφωνεί απόλυτα. Επίσης μόνο το 11,8 % συμφώνησε πως ένας εκπαιδευτικός έχει τις απαραίτητες γνώσεις να διδάξει σωστά στους μαθητές θέματα σχετικά με τη διατροφή με τους υπόλοιπους να διχάζονται. Αρκετά απογοητευτικά ήταν τα ποσοστά των απαντήσεων στο αν έχουν παρακολουθήσει επιμορφωτικά προγράμματα σχετικά με θέματα διατροφής (πχ Μεταπτυχιακό, Σεμινάρια κλπ.), με το 85,7 % να απαντάει πως δεν έχει παρακολουθήσει ποτέ, πράγμα που συνδέεται σαφώς με τις μέτριες βαθμολογίες τους στις ερωτήσεις για τις γνώσεις. Συμπεράσματα: Οι μάλλον χαμηλές διατροφικές γνώσεις των εκπαιδευτικών είναι ανησυχητικές, καθώς αποτελούν τους σημαντικότερους πολλαπλασιαστές στην πρώιμη διατροφική εκπαίδευση αφού παρόλο που τα τρόφιμα και η διατροφή δεν είναι απαραίτητα το αντικείμενο που διδάσκουν, οι γενικές διατροφικές τους γνώσεις επηρεάζουν την ικανότητα για διεπιστημονική μεταφορά πληροφοριών. Σχεδόν όλοι συμφώνησαν πως η εκπαίδευση των παιδιών για τη διατροφή θα πρέπει να αποτελεί μέρος του προγράμματος σπουδών των δημοτικών σχολείων, ωστόσο πρέπει να αντιμετωπιστούν εμπόδια όπως η έλλειψη γνώσεων και σχετικής εκπαίδευσης των δασκάλων, η έλλειψη χρόνου διδασκαλίας και η έλλειψη κατάλληλων πόρων. Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε σχετικά προγράμματα κατάρτισης, αυξάνει τις γνώσεις τους σχετικά με τη διατροφή και ως εκ τούτου, η μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη και την ενσωμάτωση της διατροφικής εκπαίδευσης για τους εκπαιδευτικούς ως μέρος των τυπικών απαιτήσεων κατάρτισης τους. Χωρίς αρκετή τεχνογνωσία στη διατροφή, οι δάσκαλοι δεν θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν προγράμματα που σχετίζονται με τη διατροφή και την υγεία τα οποία μπορεί να μειώσουν το υπερβολικό βάρος, την παχυσαρκία και διάφορες άλλες επιπλοκές υγείας στην παιδική ηλικία.

Childhood is a crucial period for developing eating patterns that can be followed into adulthood. Therefore, establishing healthy eating habits is important for the prevention of many chronic metabolism-related diseases, including obesity and type 2 diabetes. The school environment is the optimal environment for dietary changes because children spend most of their time at school and consume at least one meal and many snacks at school every day. Teachers interact with children continuously and intensively in the school environment and it has been found that they can strongly influence students' eating habits in a number of ways, most notably through the development, implementation and evaluation of nutrition intervention programs. However, there are real difficulties in achieving behavioral and knowledge change in students when teachers do not have the specialized knowledge of nutrition education, nutrition research or health promotion techniques. In addition, their self-perceptions and beliefs about nutrition may affect their ability to provide nutrition education or promote healthy eating practices in the classroom because few are aware that their own unhealthy eating behaviors could affect students' eating behaviors. Aim: The aim of this study is to research the nutritional knowledge, beliefs and attitudes of primary school teachers about nutrition. Method: 482 teachers of general and special education completed a questionnaire developed for the purposes of this study. The questionnaire was consisted of two sections. The first section included questions to assess nutritional knowledge, which were derived from the weighted, valid and reliable “General Nutrition Knowledge Questionnaire”. The second section included questions to assess teachers' attitudes and beliefs about nutrition, which came from a modified version teacher survey the Teens Eating for Energy and Nutrition at School (TEENS), from a questionnaire developed for the purposes of a Greek study by Katsagoni et al., and some additional questions were added at the end. Results: Teachers showed moderate knowledge scores on nutrition (i.e., 70% average correct answers), with the worst performance being in the first and second part of the knowledge section. 92.3 % of the sample responded that educating children about nutrition should be part of the primary school curriculum, but they were not sure whether teachers should provide nutritional advice, with only 57.7 % strongly agreeing. Also only 11.8 % agreed that a teacher has the necessary knowledge to properly teach pupils about nutrition with the rest being divided. Shocking were the percentages of responses to whether they had attended training programmes on nutrition issues (e.g. Postgraduate, Seminars, etc.), with 85.7% responding that they had never attended, which is clearly linked to their moderate scores on the knowledge questions. Conclusions: The rather low nutritional knowledge of teachers is of concern, as they are the most important multipliers in early nutrition education since although food and nutrition are not necessarily the subject they teach, their general nutritional knowledge affects their ability to transfer information interdisciplinary. Almost all agreed that children's nutrition education should be part of the primary school curriculum, but barriers such as lack of knowledge and relevant training for teachers, lack of teaching time and lack of adequate resources need to be addressed. Teachers' participation in relevant training programmes increases their knowledge of nutrition and therefore future research could focus on developing and integrating nutrition education for teachers as part of their formal training requirements. Without sufficient nutrition expertise, teachers will not be able to support nutrition and health-related programs that may reduce overweight, obesity, and various other health complications in childhood.