Οι ελληνο-τουρκικές σχέσεις στο πεδίο του Δικαίου της Θάλασσας

Abstract

Η παρούσα εργασία έχει σκοπό να αναλύσει τις απόψεις και τα νομικά επιχειρήματα των δυο χωρών, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, στην περιοχή του Αιγαίου και της Αν. Μεσογείου. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, όταν είχε ανακαλυφθεί κοίτασμα υδρογονανθράκων στην περιοχή της Θάσου, σε συνδυασμό με την πετρελαϊκή κρίση του 73, αλλά και λόγω της εισβολής στην Κύπρο, η Άγκυρα επιδιώκει συνεχώς να διεκδικεί ολοένα και περισσότερα δικαιώματα, προκειμένου να επωφεληθεί από τις διάφορες περιφερειακές εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα, όπως η ανακάλυψη νέων ενεργειακών κοιτασμάτων στην Αν. Μεσόγειο και η κατακόρυφη άνοδος των τιμών ενέργειας λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όπως θα φανεί στα πλαίσια αυτής της πτυχιακής εργασίας, η Τουρκία ενώ αρχικά το 1975, είχε συμφωνήσει ότι η μόνη διαφορά μεταξύ των δυο χωρών ήταν η οριοθέτηση των ορίων της υφαλοκρηπίδας, σήμερα οι διεκδικήσεις της έχουν αυξηθεί σε οχτώ τον αριθμό και αφορούν όχι μόνο θέματα που άπτονται κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, αλλά και αμφισβήτησης κυριαρχίας της επί νησίδων. Οι διεκδικήσεις αυτές είναι αντίθετες με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και έχουν οδηγήσει την Τουρκία να μην είναι μέλος της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, υποστηρίζοντας ότι δεν δεσμεύεται από αυτή, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιεί επιλεκτικά διάφορα άρθρα, προκειμένου να επωφεληθεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Έτσι παρατηρούμε ότι η Άγκυρα, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της, δημιουργεί μια εικόνα ενός κράτους με ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή, που κατά την άποψη της δικαιούται περισσότερα από αυτά που αναγράφονται στις Διεθνείς Συνθήκες. Προκειμένου δε να το επιτύχει, εφευρίσκει κατά καιρούς διάφορα δόγματα που δικαιολογούν τη χρήση «σκληρής ισχύος» στην περιοχή, όπως το δόγμα των «γκρίζων ζωνών» του 1996 και στη συνέχεια το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας» του 2019. Ωστόσο, η στρατηγική της Τουρκίας έχει αποτύχει επανειλημμένως, καθώς συγκρούεται με τις ελληνικές θέσεις, οι οποίες βασίζονται στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και στην ειρηνική επίλυση της μόνης διαφοράς που υπάρχει μεταξύ των δύο χωρών, αυτής της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.