Το "ψηφιακό χάσμα" στην αυγή του 21ου αιώνα: διαστάσεις και προοπτικές καταπολέμησής του στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Abstract

Στη σύγχρονη «δικτυακή κοινωνία», απότοκο του 21ου αιώνα και των καταιγιστικών τεχνολογικών εξελίξεων που συντελούνται, με αιχμή του δόρατος το Διαδίκτυο, μια νέα μορφή ανισότητας προβάλλει, η ψηφιακή ανισότητα ή αλλιώς, πιο παραστατικά, το ψηφιακό χάσμα. Στην ουσία, πρόκειται για αντανάκλαση υφιστάμενων κοινωνικών ανισοτήτων, τις οποίες και αναπαράγει, βαθαίνοντάς τες ακόμα περισσότερο στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα. Ως πολυδιάστατη έννοια, το ψηφιακό χάσμα εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως, στα επίπεδα της πρόσβασης και χρήσης των νέων τεχνολογιών, των ψηφιακών δεξιοτήτων και κινήτρων-στάσεων αλλά και των απτών αποτελεσμάτων στην εκτός σύνδεσης πραγματική ζωή. Ο χώρος της εκπαίδευσης δεν μένει και αυτός ανεπηρέαστος, με τους εκπαιδευτικούς να εμφανίζουν διαφορετικά επίπεδα ψηφιακής ετοιμότητας και ικανότητας στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία και τη μάθηση. Προοπτικές περιορισμού των ψηφιακών ανισοτήτων σε επίπεδο εκπαιδευτικών υπάρχουν, αρκεί να γίνουν οι αναγκαίες στοχοθετημένες παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο εκπόνησης της παρούσας Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας (ΜΔΕ), διενεργήθηκε ποσοτική έρευνα σε ΕΠΑ.Λ. της Α΄ Αθήνας, με στόχο τη διερεύνηση του ρόλου των κοινωνικο-δημογραφικών μεταβλητών: ηλικία, φύλο, επίπεδο σπουδών, έτη εκπαιδευτικής υπηρεσίας αλλά και σχέση εργασίας στην εμφάνιση του ψηφιακού χάσματος στις τάξεις των εκπαιδευτικών των ΕΠΑ.Λ.

In the modern “network society”, as a result of the 21st century and the stormy technological developments spearheaded by the Internet, a new form of inequality emerges, the digital inequality or, more figuratively, the digital divide. In essence, it is a reflection of existing social inequalities, which reproduces, deepening them even more in the new digital reality. As a multi-dimensional concept, the digital divide manifests itself in a variety of ways, at the levels of access to and use of new technologies, digital skills and motivation-attitudes, as well as tangible outcomes in offline real life. The field of education is not left untouched either, with teachers showing different levels of digital readiness and ability to use ICT in teaching and learning. Prospects for reducing digital inequalities at teacher level exist, as long as the necessary targeted interventions are made. As part of the preparation of this Master’s Thesis, a quantitative survey was carried out in “ΕΠΑ.Λ. Α΄ Αθήνας”, aiming to investigate the role of socio-demographic variables: age, gender, level of education, years of education service, and employment relationship in the appearance of the digital divide in the ranks of teachers of “ΕΠΑ.Λ.”.