Δημόσιες πολιτικές και κρατικές παρεμβάσεις στη σύγχρονη τέχνη κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης

Abstract

Στην παρούσα εργασία διερευνώνται οι ιδεολογικές πτυχές της δημόσιας πολιτικής στον χώρο της σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας από το 1967 και την περίοδο της δικτατορίας των Συνταγματαρχών έως τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Οι συγκεκριμένες πολιτικές εκφράστηκαν μέσα από προγραμματικές διακηρύξεις, νομοθετικές παρεμβάσεις, δικτύωση με εξωθεσμικές δράσεις, πρωτοβουλίες σε σχέση με την παραγωγή, διακίνηση και πρόσληψη της καλλιτεχνικής δημιουργίας, επιλογές προσώπων, κρατικές οργανωτικές δομές, συγκρότηση επιτροπών, απονομή καλλιτεχνικών συντάξεων και βραβείων, επιχορηγήσεις φορέων, αγορές έργων τέχνης και συμμετοχές Ελλήνων καλλιτεχνών και τεχνοκριτικών σε εγχώριες και διεθνείς εκθέσεις. Στην παρούσα μελέτη, επίσης, καταγράφονται οι κριτικές και οι προσδοκίες των ανθρώπων της τέχνης από τους θεσμούς και το κράτος, η ανάλυση των οποίων συνιστά μια άλλη οπτική για την κατανόηση των ιδεολογικών παραμέτρων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της δημόσιας πολιτιστικής πολιτικής. Η σχετική έρευνα στηρίζεται κυρίως στο διοικητικό αρχείο (αποφάσεις, εισηγήσεις, ενημερωτικά σημειώματα εσωτερικής αλληλογραφίας, εγκύκλιοι, νομοθεσία, πρακτικά επιτροπών, αλληλογραφία με καλλιτέχνες, θεωρητικούς, εκπροσώπους προξενικών αρχών και άλλων κρατικών φορέων, έγγραφα οικονομικής διαχείρισης, δημοσιεύματα, κατάλογοι εκθέσεων, κλπ.), που τηρείται από το 1960 στη Διεύθυνση Εικαστικών, Αρχιτεκτονικής, Φωτογραφίας και Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού. Παράλληλα, χρησιμοποιήθηκε υλικό από τα αρχεία του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης, ενώ σημαντικά στοιχεία αντλήθηκαν από σχετικά δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής και από εξειδικευμένη αρθρογραφία και βιβλιογραφία.