Αξιολόγηση και βαθμολογία μαθητών: απόψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

Η αξιολόγηση του μαθητή πρωταγωνιστεί στην εκπαιδευτική δραστηριότητα και αλληλοεπιδρά συστημικά με μια σειρά από μεταβλητές που όλες μαζί αποτελούν το οικοδόμημα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η αξιολόγηση ενός μαθητή γίνεται υπό το πρίσμα πολλών διαστάσεων, έχοντας ως υπόβαθρο βασικές αρχές και αξίες. Ουσιαστικά πρόκειται για μια διαδικασία μέσω της οποίας αναδεικνύεται η αποτελεσματικότητα ή μη μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας τα αποτελέσματα της οποίας αποτυπώνονται μέσω της βαθμολογίας κατά κύριο λόγο. Η διαδικασία της αξιολόγησης μπορεί να έχει παραγωγικό χαρακτήρα αν χρησιμοποιηθεί σωστά. Για να συμβεί αυτό απαιτείται συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών οι όποιοι καλούνται να αξιολογήσουν μέσω της βαθμολογίας τους αντικειμενικά τη μαθητική κοινότητα, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της σχολικής μονάδας καθώς επίσης και τα τοπικά, κοινωνικά, οικονομικά δεδομένα της περιοχής στην οποία βρίσκεται η σχολική μονάδα. Σε διαφορετική περίπτωση η αξιολόγηση μπορεί να δημιουργήσει και να καλλιεργήσει ανταγωνιστικές σχέσεις. Μια αρνητική αξιολόγηση, μια χαμηλή βαθμολογία οδηγούν στη σχολική αποτυχία. Ο μαθητής αυτόματα μπαίνει σε ειδική κατηγορία, στιγματίζεται αποκόπτοντάς τον από δεξιότητες και ευκαιρίες. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να μελετήσει τις απόψεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με την αξιολόγηση και τη βαθμολογία των μαθητών/τριών, αλλά και να τις συγκρίνει λαμβάνοντας υπόψη τη βαθμίδα εκπαίδευσης στην οποία εργάζονται. Στόχοι της εργασίας ήταν η εξέταση των απόψεων των εκπαιδευτικών, αναφορικά με την αναγκαιότητα της αξιολόγησης και της βαθμολογίας των μαθητών/τριών, μελέτη των απόψεων των εκπαιδευτικών ως προς τις διάφορες διαστάσεις της αξιολόγησης των μαθητών/τριών, επίσης μέσα στους στόχους ήταν η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών ως προς τις διάφορες διαστάσεις της βαθμολόγησης των μαθητών/τριών. Ακολούθως, η μελέτη των απόψεων των εκπαιδευτικών όσον αφορά στους παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη βαθμολόγηση των μαθητών/τριων και το αίσθημα αδικίας. Τέλος, πέμπτος στόχος ήταν η εξέταση των απόψεων των εκπαιδευτικών ως προς το βαθμό ενημέρωσης αναφορικά με θέματα αξιολόγησης και βαθμολογίας των μαθητών/τριών. Ενδεικτικά, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αξιολόγηση των μαθητών/τριών θεωρήθηκε αρκετά αναγκαία στο πλαίσιο της βελτίωσης της διδασκαλίας και αρκετά αναγκαία στο πλαίσιο της ενημέρωσης των μαθητών/τριών, γονέων και κηδεμόνων για την πρόοδο των παιδιών τους. Σε κάποιο άλλο σημείο, οι εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συμφώνησαν περισσότερο με την άποψη ότι η βαθμολογία των μαθητών/τριών είναι αναγκαία στο πλαίσιο της ενημέρωσης των μαθητών/τριών, γονέων και κηδεμόνων για την πρόοδο των παιδιών τους, σε σχέση με τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε αντίθεση με τους οι εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που δεν τάσσονται τόσο υπέρ της ύπαρξης βαθμολογίας στην εν λόγω βαθμίδα. Τα αποτελέσματα της περιγραφικής ανάλυσης των δεδομένων έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι η αξιολόγηση αποτελεί ένα χρήσιμο παιδαγωγικό εργαλείο για τον/την εκπαιδευτικό, ενισχύει την αυτογνωσία των μαθητών/τριών και απεικονίζει την πρόοδο, αλλά και τις αδυναμίες τους. Ακόμα, οι εκπαιδευτικοί υποστήριξαν ότι η βαθμολογία είναι αναγκαία για την παρακολούθηση της προόδου των μαθητών/τριών, δεν μπορεί να αποδώσει την πραγματική προσπάθεια των μαθητών/τριών, προωθεί τη διάκριση μέσα στη τάξη, αποτελεί κίνητρο ενίσχυσης της προσπάθειας των καλών μαθητών/τριών, λειτουργεί ως μοχλός μαθησιακής βελτίωσης και προωθεί των ανταγωνισμό μεταξύ των μαθητών/τριών. Ο βαθμός ικανοποίησης των εκπαιδευτικών από την ενημέρωση που λαμβάνουν σχετικά με θέματα αξιολόγησης και βαθμολόγησης των μαθητών/τριών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί είναι μετρίως ικανοποιημένοι/ες από την ενημέρωση που έχουν για θέματα αξιολόγησης και βαθμολογίας των μαθητών/τριών.