Στάσεις γονέων παιδιών τυπικής ανάπτυξης ως προς την εκπαιδευτική συμπερίληψη μαθητών/τριών με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητα και διαταραχή αυτιστικού φάσματος

Abstract

Την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα, παρατηρείται ραγδαία αύξηση της φοίτησης των μαθητών/ριών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρίες στα γενικά σχολεία, μέσω του θεσμού της Παράλληλης Στήριξης και του Τμήματος Ένταξης. Σε αυτή την πραγματικότητα, οι γονείς των μαθητών με και χωρίς ε.ε.α./α., οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές/ριες καλούνται να διαμορφώσουν μία στάση απέναντι στην συμπερίληψη. Οι γονείς των παιδιών τυπικής ανάπτυξης, οι οποίοι αποτελούν πρότυπο μίμησης και οι στάσεις τους επηρεάζουν τις στάσεις των παιδιών τους, φαίνεται να αντιλαμβάνονται τα οφέλη της συμπερίληψης αλλά συγχρόνως εκφράζουν φόβους και ανησυχίες. Ως εκ τούτου, σκοπός της παρούσας εργασίας αποτελεί η διερεύνηση των στάσεων γονέων παιδιών τυπικής ανάπτυξης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης απέναντι στην εκπαιδευτική συμπερίληψη μαθητών/ριών με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) και Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) καθώς και η μελέτη των μεταβλητών που τις επηρεάζουν/προβλέπουν. Υιοθετήθηκε η ποσοτική μέθοδος για την μέτρηση και σύγκριση των στάσεων, υπό το πρίσμα των τριών συνιστωσών (συμπεριφορικό, γνωστικό, συναισθηματικό). Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 202 γονείς οι οποίοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε ένα ερωτηματολόγιο αυτό-αναφοράς ως προς τις στάσεις τους για την συμπερίληψη. Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε αποτελείται από 24 δηλώσεις σε τετράβαθμη κλίμακα Likert. Για τις ανάγκες της έρευνας δημιουργήθηκαν δύο ερωτηματολόγια. Τα αποτελέσματα φανέρωσαν πως το είδος αναπηρίας επηρέασε τις στάσεις των γονέων, με τους γονείς να διατηρούν πιο θετικές στάσεις για την συμπερίληψη παιδιών με ΔΕΠ-Υ σε σύγκριση με την ΔΑΦ. Από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, μόνο το μορφωτικό επίπεδο και το φύλο επηρέασε τις στάσεις των γονέων ενώ η ηλικία και ο μόνιμος τόπος κατοικίας όχι. Όσον αφορά την εμπειρία με την αναπηρία, οι γονείς οι οποίοι δήλωσαν ότι έχουν εξοικείωση με ΑμεΑ καθώς και εκείνοι οι οποίοι ανατρέφουν παιδί με ε.ε.α./α., εξέφρασαν πιο αρνητικές στάσεις σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Τέλος, το συναισθηματικό διομαδικό άγχος φάνηκε να αποτελεί σημαντικό προβλεπτικό παράγοντα, καθώς αναμένεται ότι οι γονείς με υψηλό διομαδικό άγχος θα εκφράσουν πιο θετικές στάσεις, σε αντίθεση με την στερεοτυπική αντίληψη ικανότητας και ζεστασιάς και τους κοινωνικοί κανόνες (νόρμες), οι οποίοι δεν αποτέλεσαν προβλεπτικούς παράγοντες για την διαμόρφωση των στάσεων των γονέων του δείγματος. Τα ευρήματα της έρευνας συζητούνται και ερμηνεύονται με προσοχή για την εξαγωγή συμπερασμάτων. 11 Λέξεις-κλειδιά: ΔΕΠ-Υ, ΔΑΦ, στάσεις, γονείς, εκπαιδευτική συμπερίληψη, ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αναπηρία