Η χρήση και αποτελεσματικότητα του video modeling στην εκπαίδευση δραστηριοτήτων αυτοφροντίδας σε παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος ηλικίας 4-7 ετών

Abstract

Η παρούσα πειραματική ερευνητική εργασία διερεύνησε τη χρήση και την αποτελεσματικότητα της μοντελοποίησης βίντεο (video modeling) ως θεραπευτική και εκπαιδευτική παρέμβαση για τη βελτίωση δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής (ΔΚΖ) παιδιών που έχουν διαγνωστεί με διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ). Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει την επίδραση της παρέμβασης μοντελοποίησης βίντεο στην απόκτηση και διατήρηση των δεξιοτήτων ΔΚΖ σε αυτόν τον πληθυσμό. Ο σχεδιασμός της μελέτης περιελάμβανε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (Randomized Controlled Trial-RCT) που περιλαμβάνει προ-δοκιμή, μετα-δοκιμή και αξιολόγηση μεταφοράς και γενίκευσης για την αποτελεσματικότητα της μοντελοποίησης βίντεο σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας. Συλλέχθηκε ένα δείγμα 10 παιδιών (4 έως 7 ετών) με διάγνωση ΔΑΦ τα οποία κατανεμήθηκαν τυχαία σε μια πειραματική ομάδα και μια ομάδα ελέγχου. Αρχικά διενεργήθηκαν οι απαραίτητοι έλεγχοι τόσο για το επίπεδο των συμμετεχόντων με την χρήση σταθμισμένων κλιμάκων και εργαλείων αξιολόγησης όπως την κλίμακα παιδικού αυτισμού CARS-2, το σύστημα ταξινόμησης για το επιπέδο επικονωνίας CFCS, το ερωτηματολόγιο διαταραχών αισθητηριακής επεξεργασίας SPM-2 καθώς και το Battelle Developmental Inventory 2 (BDI-2) για την γενική επίδοση σε βασικούς αναπτυξιακούς τομείς , όσο και για να εξασφαλισθεί η ισοδυναμία των ομάδων. Η πειραματική ομάδα έλαβε μια παρέμβαση μοντελοποίησης με βίντεο προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους αναφορικά με 2 δραστηριότητες αυτοφροντίδας (βούρτσισμα δοντιών και τοποθέτηση κάλτσας και παπουτσιού), ενώ η ομάδα ελέγχου υποβλήθηκε σε παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας για την απόκτηση δεξιοτήτων των προαναφερθέντων δραστηριοτήτων. Ποσοτικά δεδομένα συλλέχθηκαν με τη χρήση τυποποιημένων εργαλείων αξιολόγησης πριν από την παρέμβαση, μετά την παρέμβαση και κατά τη διάρκεια των συνεδριών για τη μέτρηση της απόκτησης, της γενίκευσης και της διατήρησης των δεξιοτήτων. Συλλέχθηκαν επίσης ποιοτικά δεδομένα σχετικά με τη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα της βιντεομοντελοποίησης. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα ήταν να προσδιοριστεί εάν η παρέμβαση μοντελοποίησης με βίντεο οδηγεί σε σημαντικές βελτιώσεις στις δεξιότητες αυτοφροντίδας των παιδιών με ΔΑΦ σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους. Επιπλέον, η μελέτη είχε σκοπό να εντοπίσει παράγοντες που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της βιντεομοντελοποίησης, όπως οι ατομικές διαφορές και η δυνατότητα μεταφοράς των δεξιοτήτων που μαθαίνονται στον πραγματικό κόσμο. Η μελέτη αυτή συμβάλει στην υπάρχουσα γνώση σχετικά με τις αποτελεσματικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση των δεξιοτήτων καθημερινής διαβίωσης των παιδιών με ΔΑΦ. Τα ευρήματα έδειξαν ότι και οι 2 παρεμβάσεις είναι αποτελεσματικές όσον αφορά την εκπαίδευση αυτοφροντίδας σε παιδιά με ΔΑΦ κυρίως σε πρώιμο και αρχικό στάδιο, ωστόσο οι τελικές μετρήσεις καθώς και οι μετρήσες στις φάσεις γενίκευσης και μεταφοράς έδειξαν μία σαφή υπεροχή του video modeling σε σχέση με την τυπική θεραπευτική προσέγγιση τόσο όσον αφορά τον χρόνο κατάκτησης των δεξιοτήτων και τα ποσοστά επιτυχίας, όσο και στν διατήρηση και γενίκευση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την συμμετοχή σε έργα αυτοφροντίδας. Τα δεδομένα που προέκυψαν μπορούν να ενημερώσουν τους εκπαιδευτικούς, τους θεραπευτές και τους φροντιστές σχετικά με τα πιθανά οφέλη και τις πρακτικές εφαρμογές της μοντελοποίησης με βίντεο για την προώθηση της απόκτησης δεξιοτήτων και της ανεξαρτησίας των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού.