Πτυχές διάδρασης της αιγυπτιακής νεκρικής κειμενογραφίας και ταφικής πρακτικής κατά την 3η χιλιετία π.Χ.

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται με την μελέτη της νεκρικής ιδεολογίας και της αρχαιολογίας του θανάτου στην Αρχαία Αίγυπτο της 3ης χιλιετίας π.Χ. Χρονικά, το μακρύ διάστημα περιλαμβάνει την Πρωτοδυναστική Περίοδο (5500-2686 π.Χ.), το Παλαιό Βασίλειο (2686 - 2181 π.Χ.), την Πρώτη Μεταβατική Περίοδο (2181-2055 π.Χ.) και ένα μικρό διάστημα του Μέσου Βασιλείου (2055-1650 π.Χ.). Πρόκειται για δύο διαφορετικά άλλα άρρηκτα συνυφασμένα πεδία μελέτης, με την νεκρική ιδεολογία να περιλαμβάνει έναν τεράστιο όγκο τελετουργικών δρώμενων, αντιλήψεων και μαγικών ξορκιών, και την αρχαιολογία του θανάτου να εκτείνεται στις ταφικές παραδόσεις, στα ταφικά μνημεία και στο περιεχόμενό τους. Απαραίτητα εργαλεία σε αυτή την εργασία θα είναι τα κείμενα της νεκρικής γραμματείας, με σημαντικότερα τα Κείμενα των Πυραμίδων και των Σαρκοφάγων, καθώς και η Βίβλος των Νεκρών, τα οποία δεν αποτελούσαν απλώς θεωρητικές καταγραφές αλλά και πρακτικές οδηγίες για την καθημερινότητα των πολιτών, πλήρως ενταγμένες στο μαγικοθρησκευτικό πλαίσιο της αρχαίας Αιγύπτου. Αντίστοιχα, στη μελέτη της αρχαιολογίας του θανάτου θα συμβάλλει η μνημειακή αρχιτεκτονική με τους ναούς και τους τάφους, ειδικά τους βασιλικούς τάφους του Παλαιού και Μέσου Βασιλείου. Στόχος της εργασίας είναι, μέσα από την συνθετική και συγκριτική παρουσίαση των αιγυπτιακών γραμματειακών και αρχαιολογικών πηγών, να σκιαγραφηθεί και κατανοηθεί σε βάθος ο μοναδικός τρόπος πρόσληψης του θανάτου από τους Αιγύπτιους σαν αλλαγή κατάστασης και μετάβαση σε μια ανώτερη πνευματική βαθμίδα και όχι σαν ένα τέλος, καθώς και να αναδειχθεί η άμεση εξάρτηση της πολιτικής ιδεολογίας και φαραωνικής ηγεσίας με τις νεκρικές αντιλήψεις και παραδόσεις.