Οι αμερικανό-ισραηλινές σχέσεις από το 1948 μέχρι σήμερα

Abstract

Το Ισραήλ είναι ένα κράτος που ιδρύθηκε επίσημα στις 14 Μαΐου του 1948 στην περιοχή της Παλαιστίνης, η οποία όχι μόνο κατέστη εξ αρχής αντικείμενο διεκδίκησης των Εβραίων και των Παλαιστινίων αλλά αποτέλεσε και πεδίο αντιπαραθέσεων των εκάστοτε μεγάλων δυνάμεων. Έκτοτε ακολούθησε πληθώρα συγκρούσεων ανάμεσα στους Άραβες και τους Εβραίους, αναδεικνύοντας από τη μια πλευρά τις κρυφές φιλοδοξίες των Αράβων ηγετών και την αδυναμία του αραβικού εθνικισμού να υπερασπιστεί τα δίκαια αραβικά κεκτημένα και από την άλλη τη δύναμη του εβραϊκού εθνικισμού, που κατάφερε να δημιουργήσει το κράτος του Ισραήλ. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου το Ισραήλ συντάχθηκε με τις ΗΠΑ, αξιοποίησε τη γεωστρατηγική του θέση και αναδείχτηκε σε σημαντικό δρώντα της περιοχής, ειδικά σε θέματα, άμυνας και ενέργειας από το 2011 μετά την ανακάλυψη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Η Ουάσιγκτον επέλεξε το Ισραήλ ως σημαντικό «στρατηγικό εταίρο» παρέχοντάς του την καθολική της υποστήριξη σε οικονομικό, στρατιωτικό, πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Έτσι, το παλαιστινιακό συνεχίζει να υφίσταται μέχρι τις μέρες μας αποτελώντας το μακροβιότερο ζήτημα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, η οποία εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφενός εξαιτίας της στρατηγικής σημασίας και του ενεργειακού πλούτου της περιοχής και αφετέρου λόγω της μακρόχρονης και συγκρουσιακής κατάστασης από την οποία διέπεται και η οποία επηρεάζει ολόκληρο το υποσύστημα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο σκοπός της παρούσας επιστημονικής μελέτης είναι διττός. Ο πρώτος στόχος είναι να διερευνηθούν οι σχέσεις Ουάσιγκτον– Τελ Αβίβ και να αποδειχθεί ότι είναι σχέσεις αμοιβαίου οφέλους και συμφέροντος και για αυτό παραμένουν τόσο σταθερές αν και δοκιμάζονται κατά καιρούς από τους αραβο-ισραηλινούς πολέμους και στην συνέχεια από την σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ακριβώς αυτή η διαπίστωση οδηγεί στον δεύτερο στόχο αυτής της μελέτης, δηλαδή την ανάλυση των διαφόρων φάσεων από τις οποίες πέρασε το παλαιστινιακό ζήτημα, ώστε να αναδειχθούν τα σημεία σύγκλισης και –σπανιότερα- απόκλισης μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ στην αντιμετώπιση των Αράβων. Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής διαδικασίας πραγματοποιήθηκε εκτενής επισκόπηση της βιβλιογραφίας και η συλλογή των δεδομένων έγινε από δευτερογενείς πηγές και επίσημα κείμενα, όπως αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δημοσιοποιημένες συμφωνίες, όπως αυτή του Όσλο κ.α. Το θεωρητικό πλαίσιο που χρησιμοποιήθηκε είναι ο νεοκλασικός ρεαλισμός. Τα συμπεράσματα επιβεβαίωσαν την υπόθεση εργασίας και φάνηκε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ και Ισραήλ είναι αμοιβαίου συμφέροντος και αποτελούν μία σταθερή συμμαχία, διότι οι στόχοι τους είναι συμπληρωματικοί και συγκλίνοντες, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, οι δύο χώρες έχουν πολύ περισσότερα να κερδίσουν διατηρώντας την συμμαχία τους. Η Ουάσιγκτον χρειάζεται έναν σταθερό εταίρο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής ενώ το Ισραήλ χρειάζεται την αδιάλειπτη υποστήριξη των ΗΠΑ για να μπορέσει να πραγματώσει τους στόχους του. Η παρούσα επιστημονική μελέτη προσδοκά να αποτελέσει ένα συγκροτημένο ακαδημαϊκό πλαίσιο για μελέτη του πολύπλοκου αυτού ζητήματος, όπως επίσης και να εμπλουτίσει την μάλλον ελλειπή ελληνική βιβλιογραφία αναφορικά με τις αμερικανο-ισραηλινές σχέσεις και το παλαιστινιακό ζήτημα.