Κοινά υπό κατοίκηση (Commons In Residency): ένα πείραμα συμμετοχικού σχεδιασμού και χρήσης έξυπνων τεχνολογιών στην Θεσσαλονίκη

Abstract

Οι αρχές του 21ου αιώνα φέρνουν μια νέα πραγματικότητα τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, καθώς η σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από αυξημένο βαθμό ρευστότητας και αστάθειας που αγγίζει σχεδόν κάθε τομέα της ζωής και της καθημερινότητας. Η κλιματική αλλαγή συνοδεύεται από πολλούς επιμέρους παράγοντες οι οποίοι, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, επιφέρουν μια διαρκή αναγκαιότητα μετασχηματισμών και δραστικών λύσεων. Καθώς η διασύνδεση των ανθρώπων με τη φύση είναι προφανής, σήμερα, ο δεσμός αυτός ελαχιστοποιείται και λόγω του φαινομένου της αστικοποίησης, στο οποίο ενεργοί συμμέτοχοι είναι το 56% του παγκόσμιου πληθυσμού, σύμφωνα με στοιχεία του 2020. Η παρούσα εργασία εστιάζει με γενικό τρόπο στο σύνολο των ζητημάτων αυτών και ειδικότερα στο θέμα των “κοινών υπό κατοίκηση”, ως ένα προτεινόμενο εναλλακτικό τρόπο αντιμετώπισης και επίλυσης μερικών σοβαρών αστικών προβλημάτων. Αποτελείται από αναλυτική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας επί του θέματος, και συνοδεύεται από σχετικό πείραμα σε εργαστήριο συμμετοχικού σχεδιασμού στο οποίο συμμετείχαν κάτοικοι πολυκατοικίας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Στη συγκεκριμένη πολυκατοικία, έχει πραγματοποιηθεί τεχνική μελέτη για την μετατροπή της σε πρότυπο πράσινο κτίριο. Τα αποτελέσματα του εν λόγω πειράματος είναι ενθαρρυντικά για την επίτευξη της συλλογικής καλλιέργειας οικολογικής ηθικής και την σημαντική μείωση προβλημάτων σε επίπεδο αστικών μετασχηματισμών κυρίως μέσω συμμετοχικών δράσεων.

The beginning of the 21st century brings a new reality both individually and collectively, as modern era is characterized by an increased degree of liquidity and instability that affects almost every aspect of modern daily life. Climate change is accompanied by many sub-factors such as ecological, social, economic, political, cultural and technological which, directly or indirectly, bring about a constant need for transformations and drastic solutions. As the connection of people with nature is quite obvious, this link is minimized due to urbanization, in which 56% of the global population is active participants, according to 2020 data. The multiple problems that arise concern citizens, both in terms of mental and physical health as well as in terms of living in dignified and human context. However, they extend to the general ecosystem (deficits of resources, water, energy, temperature changes, etc.) and with this cycle they end up in humans’ respectively. The present work focuses in general on all these issues and in particular on the issue of “commons in residency”, as a proposed alternative way of dealing with and solving some of the serious urban problems such as lack of greenery, social estrangement, cultivation of urban cohesion, combating violence and crime, etc. through appropriate actions. It consists of a detailed review of the literature on the subject and it is accompanied by a relevant experiment in a participatory design workshop with the residents of an apartment building in the city of Thessaloniki. In the particular building, a technical study has been carried out, in order to convert it into a standard green building. The results of this experiment are encouraging for the achievement of the collective cultivation of ecological ethics and the significant reduction of many problems at the level of urban transformations, mainly through well designed participatory actions.