Σχεδίαση συστήματος υποβοήθησης αστικής καλλιέργειας

Abstract

Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της αστικής καλλιέργειας εμφανίζει ραγδαία ανάπτυξη παγκοσμίως ως μία εναλλακτική λύση τόσο για την αναζωογόνηση των αστικών περιοχών, όσο και για τη δημιουργία κοινών χώρων δράσης. Είναι στενά συνδεδεμένη με νέες και βιώσιμες έννοιες της ευημερίας και συνυφασμένη με τη μετάβαση σε ένα πιο αειφόρο τρόπο ζωής. Επιπρόσθετα, η αστική καλλιέργεια είναι έντονα συνυφασμένη με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου, είτε ως μέσο για τη δημιουργία βιώσιμων κοινοτήτων είτε ως μέσο παραγωγής τροφίμων και εξασφάλισης εισοδήματος. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός το 2050 αναμένεται να αυξηθεί σχεδόν κατά 30%, με την πλειοψηφία αυτού να ζει σε αστικά κέντρα, η εξασφάλιση διατροφικής επάρκειας θα αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τις κοινωνίες. Ειδικότερα, θα χρειαστεί να αυξηθεί η αγροτική παραγωγή και παράλληλα με την παραγωγή μεγαλύτερης ποσότητας θα απαιτηθεί η χρήση πολύ μικρότερης έκτασης και πρώτων υλών. H απομάκρυνση των καταναλωτών από τη διαδικασία της γεωργίας και τους τόπους παραγωγής, που έχει επιφέρει η μαζική παραγωγή των προϊόντων και η διεθνοποίηση της αγροβιομηχανίας, αποτελεί μία ακόμη πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι σύγχρονες κοινωνίες. Παράλληλα, η πετυχημένη υλοποίηση δραστηριοτήτων αστικής γεωργίας προϋποθέτει ένα ευρύ φάσμα προμηθειών σε εφόδια και διαδικασίες με τις οποίες οι σύγχρονοι αστοί, κατά κανόνα δεν είναι εξοικειωμένοι. Οι συνεχώς αυξανόμενοι προβληματισμοί σχετικά με την ποιότητα ζωής των πολιτών στο αστικό περιβάλλον, την ασφάλεια των τροφίμων και την απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση, έχουν κινητοποιήσει την αυτοδιοίκηση και τις τοπικές κοινότητες για την ανάπτυξη πρωτότυπων δράσεων με περιεχόμενο την αστική γεωργία. Παράλληλα, τα προϊόντα και οι diy κατασκευές για καλλιέργεια κηπευτικών σε αστικούς και οικιακούς χώρους έχουν σημαντικά αυξημένη ζήτηση την τελευταία δεκαετία. Αρχικά πραγματοποιήθηκε μία βιβλιογραφική έρευνα με σκοπό την κατανόηση του φαινομένου της αστικής καλλιέργειας. Ειδικότερα προσδιορίστηκαν οι κύριες εννοιολογικές προσεγγίσεις του φαινομένου, αναλύθηκαν οι βασικές κατηγορίες, σύμφωνα με το είδος της καλλιέργειας, το χώρο εφαρμογής, τη μέθοδο παραγωγής και τον σκοπό χρήσης και αποτυπώθηκαν οι προκλήσεις καθώς και τα εξελισσόμενα οφέλη του φαινομένου σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Στη συνέχεια, παρουσιάστηκαν τα κύρια αποτελέσματα της πρωτογενούς έρευνας, η οποία έγινε μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων από επαγγελματίες γεωργούς, κυρίως με σκοπό τη συλλογή πρακτικών πληροφοριών σχετικά με τη διαδικασία της καλλιέργειας και τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν όταν αυτή εφαρμόζεται σε μη γεωργική έκταση από ερασιτέχνες. Οι απαντήσεις ομαδοποιήθηκαν και κατηγοριοποιήθηκαν ανά ερώτηση. Επόμενο στάδιο αποτέλεσε ο προσδιορισμός και η ανάλυση της ομάδας χρηστών, του πλαισίου χρήσης, των προβλημάτων και των ανεκπλήρωτων αναγκών. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των ανωτέρω σταδίων, καθορίστηκαν οι σχεδιαστικές προδιαγραφές και ακολούθησε η διαδικασία του ιδεασμού. Οι επιμέρους απλές και σύνθετες λύσεις που σχεδιάστηκαν, οδήγησαν στη σύνθεση τριών προκαταρκτικών σχεδίων και μέσω της αξιολόγησής τους προέκυψε η βάση για το επόμενο στάδιο του λεπτομερειακού σχεδιασμού.