Αρχίλοχος και Αλκαίος: ποίηση και πόλεμος

Abstract

Στην παρούσα εργασία διερευνάται συγκριτικά το σωζόμενο έργο δύο σπουδαίων αρχαϊκών ποιητών, του Αρχίλοχου και του Αλκαίου, σε σχέση με την πολεμική πραγματικότητα που βίωσαν. Συγκεκριμένα, ο Αρχίλοχος και ο Αλκαίος ως λυρικοί ποιητές, συνέδεσαν σε σημαντικό βαθμό την ποίησή τους με την πολεμική πραγματικότητα του τόπου και της εποχής τους. Κατά τα αρχαϊκά χρόνια (8ος-6ος αι π.Χ.) παρατηρούνται ανακατατάξεις στον ελλαδικό χώρο, καθώς τότε διαμορφώνεται ο θεσμός της πόλης-κράτους, πραγματοποιείται ο Β΄ Αποικισμός, γνωρίζει μεγάλη άνθιση το εμπόριο, χρησιμοποιείται το νόμισμα στις συναλλαγές, διαμορφώνονται νέες κοινωνικές τάξεις και εξελίσσονται οι πολιτικοί θεσμοί στο πλαίσιο πολιτικών αναταραχών. Παράλληλα, λαμβάνουν χώρα πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ των πόλεων-κρατών και των γειτονικών τους λαών κατά την εδραίωση της εξουσίας τους. Στο πλαίσιο αυτό γεννιέται η οπλιτική φάλαγγα που συνδέεται με την κοινωνική οργάνωση εντός των ελληνικών πόλεων. Κατά την περίοδο αυτή των έντονων ανακατατάξεων και συγκεκριμένα τον 7ο αιώνα, γεννιούνται και δρουν ο Αρχίλοχος ο Πάριος και ο Αλκαίος ο Μυτιληναίος, δύο στρατιώτες-ποιητές αριστοκρατικής καταγωγής οι οποίοι πρωτοπορούν στην «προσωπική» ποίηση. Ο πόλεμος λειτουργεί ως γενεσιουργός δύναμη στη σκέψη τους και μέσω της ποίησής τους δρουν επαναστατικά, συντελώντας στη μετάβαση από την ηρωική περίοδο σε μια νέα πραγματικότητα απομάγευσης του κόσμου. Οι ίδιοι, περισσότερο ή λιγότερο συμβιβασμένοι με τα ήθη της κοινότητάς τους, επηρεάζουν καίρια τον τρόπο σκέψης των συγχρόνων τους, αλλά και των μεταγενέστερων.