Αξιολόγηση του παράκτιου περιβάλλοντος του βόρειου τμήματος της νήσου Ρόδου: αξιολόγηση της λειτουργίας Μονάδας Βιολογικού Καθαρισμού και ανάπτυξη συστήματος δεικτών στα πλαίσια της ολοκληρωμένης διαχείρισης

Abstract

Στόχος αυτής της διπλωματικής εργασίας, είναι : 1. Η αξιολόγηση της λειτουργίας μονάδας βιολογικού καθαρισμού εγκατεστημένης σε τουριστική περιοχή με σκοπό την αναγνώριση των επιπτώσεων στη ποιότητα του παράκτιου θαλάσσιου περιβάλλοντος καθώς και των χωροχρονικών χαρακτηριστικών τους (σε ποιες περιοχές δηλαδή εμφανίζονται οι επιπτώσεις αυτές και πως μεταβάλλονται στο χρόνο). 2. Η ανάπτυξη ενός συστήματος για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της τουριστικής ανάπτυξης και των επιπτώσεων αυτής στο παράκτιο περιβάλλον στη βάση του πλαισίου ανάλυσης D-P-S-I-R. Το σύστημα αυτό περιλαμβάνει μερικούς δείκτες στην τελική τους μορφή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ποσοτικές εκτιμήσεις, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις δίνεται μία περισσότερο γενική περιγραφή η οποία σε ένα επόμενο στάδιο μπορεί να κατευθύνει την τελική επιλογή ή διαμόρφωση ενός δείκτη. Το σύστημα αυτό : - Επιτρέπει την οργάνωση των σημαντικότερων επιπτώσεων της τουριστικής ανάπτυξης, ενώ συμβάλει στο να διευκρινιστεί ο τρόπος με τον οποίο οι επιπτώσεις αυτές οδηγούν στην υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. - ‘Συνδέει’ το θαλάσσιο με το χερσαίο περιβάλλον παρέχοντας μία περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάσταση του παράκτιου περιβάλλοντος συμβάλλοντας κατά αυτό το τρόπο στην ολοκληρωμένη διαχείρισή του. Περιοχή μελέτης της παρούσας εργασίας αποτελεί το τρίγωνο των Δήμων Ιαλυσού – Ρόδου – Καλλιθέας το οποίο συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος της τουριστικής ανάπτυξης της νήσου Ρόδου. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην παράκτια ζώνη, καθότι αποτελεί το χώρο στον οποίο συγκεντρώνεται τόσο το μεγαλύτερο μέρος των φυσικών εκμεταλλεύσιμων πόρων της περιοχής όσο και η πλειοψηφία των τουριστικών δραστηριοτήτων. Σε ότι αφορά το πρώτο στόχο, λαμβάνοντας υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος της τουριστικής δραστηριότητας συγκεντρώνεται κατά κανόνα στην παράκτια ζώνη των τουριστικά ανεπτυγμένων περιοχών και στα πλαίσια μιας πιο ολοκληρωμένης διαχείρισης κρίθηκε σκόπιμη στην παρούσα εργασία, η πραγματοποίηση εργαστηριακών αναλύσεων στις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων Ρόδου. Οι αναλύσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της τουριστικής αιχμής και είχαν ως σκοπό την εξέταση των επιπτώσεων που προκαλεί η αυξημένη παροχή λυμάτων στο παράκτιο περιβάλλον την περίοδο αυτή. Σε ότι αφορά το δεύτερο στόχο και για τον εντοπισμό των σημαντικότερων επιπτώσεων και συνεπώς προβλημάτων που έχει προκαλέσει ο τουρισμός στην περιοχή μελέτης, κρίθηκε σκόπιμη η εισαγωγή ορισμένων δεικτών οι οποίοι είναι χαρακτηριστικοί της περιοχής. Οι δείκτες οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν, αφορούσαν τους παρακάτω τομείς : το θαλάσσιο περιβάλλον, την τουριστική ανάπτυξη, το παράκτιο περιβάλλον, την οικονομία και, τέλος, την κοινωνία της περιοχής. Ακολούθως, έγινε εισαγωγή των προαναφερόμενων δεικτών στο πλαίσιο ανάλυσης D-P-S-I-R (Driving forces – Pressure – State – Impact – Response: Κινητήριες δυνάμεις – Πίεση – Κατάσταση – Επίπτωση – Αντίδραση). Από τη διαδικασία που περιγράφηκε παραπάνω, προέκυψε μια ολοκληρωμένη αλλά ταυτόχρονα και απλοποιημένη εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή μελέτης. Τέλος, γίνεται αναφορά στις βασικότερες δράσεις που έχουν υιοθετηθεί, τόσο από τους αρμόδιους φορείς, όσο και από το σύνολο της κοινωνίας, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν προκύψει από την υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη που έχει λάβει χώρα στη συγκεκριμένη περιοχή. Γίνεται μια σύντομη αξιολόγηση αυτών, καθώς προτείνονται και κάποιοι πρόσθετοι τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος.