Η παιδαγωγική μη λεκτική επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικού και παιδιών στο νηπιαγωγείο: προσεγγίσεις και αγγίγματα νηπίων προς νηπιαγωγούς

Abstract

Το θέμα της παρούσας εργασίας αφορά την παιδαγωγική μη λεκτική επικοινωνία εκπαιδευτικού και παιδιών στο νηπιαγωγείο και ιδιαίτερα τις προσεγγίσεις και τα αγγίγματα των νηπίων προς νηπιαγωγούς. Αρχικά, το κείμενο αναφέρεται στην επικοινωνία και την λεκτική επικοινωνία γενικότερα και δίνονται ορισμοί του όρου «επικοινωνία». Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται η εισαγωγή στη μη λεκτική επικοινωνία γενικά. Παρατίθενται διάφοροι ορισμοί του όρου, η συμβολή της μη λεκτικής επικοινωνίας στην ανθρώπινη κοινωνία καθώς και η σχετική ιστορική αναδρομή. Αναφέροντας αργότερα την εμφάνιση ως μη λεκτικό κανάλι επικοινωνίας, περιγράφονται στο κείμενο τα φαινόμενα φωνητικής ή παραγλωσσικής μη λεκτικής επικοινωνίας. Ακόμη, αναλύονται οι δίαυλοι μη φωνητικής μη λεκτικής επικοινωνίας ενώ δίνεται έμφαση στην σωματική επαφή, η οποία διαδραματίζει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας. Επισημαίνεται η απτική επαφή αφού συνιστά σύνηθες στοιχείο της κοινωνικής συμπεριφοράς και χρησιμοποιείται ποικιλότροπα κατά τη μετάδοση λεκτικών μηνυμάτων. Στη συνέχεια, διάφορες έρευνες επισημαίνουν τη ζωτική σημασία του αγγίγματος και την αύξηση του επιστημονικού ενδιαφέροντος για τη σωματική επαφή. Στη συνέχεια, αναλύονται οι περιοχές, ο ζωτικός χώρος του ανθρώπου καθώς και η κίνησή του και ο προσανατολισμός του στο χώρο. Η συμπεριφορά του ανθρώπου επηρεάζεται σημαντικά από το χώρο και τη διευθέτησή του, καθώς και από τα αντικείμενα που υπάρχουν σε αυτόν. Οι άνθρωποι επικοινωνούν όχι μόνο μέσω του σώματος και της εμφάνισής του, αλλά και μέσω του περιβάλλοντος που δημιουργούν και μέσα στο οποίο ζουν, δηλαδή του χώρου τους. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται συσχετισμός της μη λεκτικής επικοινωνίας με την παιδαγωγική επικοινωνία και περιγράφεται ο ρόλος των εκπαιδευτικών στη μη λεκτική επικοινωνία. Επιπλέον, αναλύονται οι δίαυλοι της μη λεκτικής επικοινωνίας αυτή τη φορά όμως από την παιδαγωγική διάσταση επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στην απτική συμπεριφορά και την διαπροσωπική απόσταση. Τέλος, παρατίθεται το ερευνητικό μέρος της εργασίας με θέμα την παρατήρηση των αγγιγμάτων και των προσεγγίσεων των νηπίων προς τις νηπιαγωγούς, η μεθοδολογία έρευνας, τα αποτελέσματα, τα συμπεράσματα και οι περιορισμοί της έρευνας καθώς και προτάσεις για περαιτέρω βελτίωση.