Στατιστικές μεθοδοι απόπτωσης με δεδομένα επαναλαμβανόμενων μετρήσεων

Abstract

Ο κυτταρικός θάνατος είναι μια φυσιολογική διαδικασία που συμβαίνει σε όλους τους οργανισμούς, πολυκύτταρους και μονοκύτταρους, προκειμένου οι ιστοί να διατηρούνται σε κατάσταση ομοιόστασης. Δύο τύποι αυτού είναι ευρέως γνωστοί, η νέκρωση και η απόπτωση. Στην παρούσα εργασία γίνεται ειδικότερη αναφορά στην τελευταία, κατά την οποία ένα κύτταρο πεθαίνει χωρίς να επηρεάζει άλλα γειτονικά του. Τα αποπτωτικά σωμάτια εξουδετερώνονται από τα μακροφάγα και έτσι αποτρέπεται κάποια φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού, βασική διαφορά της απόπτωσης από τη νέκρωση. Γενικότερα η απόπτωση, παρέχει πλεονεκτήματα στον κύκλο ζωής ενός οργανισμού, αφού συμβάλλει σε πολλές βασικές λειτουργίες του. Αναφορά γίνεται και στον ορισμό και στις αιτίες τραύματος, καθώς επίσης και στον πολυτραυματία ασθενή.Η ανάλυση διαχρονικών δεδομένων( longitudinal analysis) αφορά επαναλαμβανόμενες μετρήσεις στα ίδια άτομα, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Η προσέγγιση τέτοιων δεδομένων γίνεται με διάφορους τρόπους και ορισμένοι από αυτούς είναι η ANOVA, η MANOVA και τα μοντέλα παλινδρόμησης μεικτών επιδράσεων.Βασικό χαρακτηριστικό των μοντέλων παλινδρόμησης μεικτών επιδράσεων είναι ο συνυπολογισμός των τυχαίων επιδράσεων, που εξηγούν τη συσχέτιση των διαχρονικών δεδομένων, των ατόμων στην παλινδρόμηση και η παραμονή ατόμων με μη-ολοκληρωμένες παρατηρήσεις στη μελέτη. Ένα τέτοιο μεικτό μοντέλο μπορεί να είναι απλό γραμμικό μοντέλο παλινδρόμησης, μοντέλο παλινδρόμησης τυχαίου σταθερού όρου, μοντέλο τυχαίας κλίσης ή μοντέλο τυχαίου σταθερού όρου και κλίσης.Στην παρούσα πτυχιακή εφαρμόστηκε το τελευταίο μοντέλο με τυχαίο σταθερό και κλίση σε 60 τραυματίες που προσήλθαν στα επείγοντα περιστατικά του νοσοκομείου «ΚΑΤ» και σ3 20 εθελοντές, οι οποίοι αποτέλεσαν τη μονάδα ελέγχου. Σε όλα τα άτομα έγινε δειγματοληψία περιφερικού φλεβικού αίματος σε τρεις χρονικές στιγμές (0 ώρες, 48 ώρες, 7 ημέρες) και καταγράφηκαν λεπτομερώς τα στοιχεία. Στη συνέχεια αναλύθηκαν στατιστικά όλοι οι παράγοντες και έγινε έλεγχος και διαχείριση ακραίων και ελλειπουσών τιμών, προκειμένου να μελετηθεί πώς ερμηνεύεται καλύτερα η απόπτωση των κυττάρων.Για το σκοπό αυτό συλλέχθηκαν και επεξεργάστηκαν πέντε διαφορετικά αντιδραστήρια όμως λόγω της πολυπλοκότητας του προβλήματος θεωρείται ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη και σύγκριση των πιθανών μοντέλων με στατιστικά κριτήρια αλλά και συνεχή συνεργασία με εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό. Ωστόσο στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής πραγματοποιήθηκε μια προσπάθεια εξοικείωσης στις στατιστικές αρχές των μεθόδων επαναλαμβανόμενων μετρήσεων και αναδύθηκε η χρησιμότητα των μοντέλων μικτών επιδράσεων με εμφανείς τις προοπτικές επέκτασης των αποτελεσμάτων.