Ανάλυση ιατρικών δεδομένων από το πανεπιστημιακό νοσοκομείο Λάρισας

Abstract

Η ακτινοθεραπεία των θωρακικών όγκων παρεμποδίζεται κυρίως λόγω των επιπλοκών στον πνεύμονα και της γενικότερης τοξικότητας του αναπνευστικού συστήματος. Ως εκ τούτου, υπάρχει η πιθανότητα ανάπτυξης ακτινικής πνευμονίτιδας μετά από θεραπεία με υψηλή δόση ακτινοβολίας. Η εκτίμηση αυτής της πιθανότητας είναι ιδιαίτερα σημαντική για ασθενείς με αδύναμη λειτουργία του πνεύμονα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, σοβαρή ακτινική πνευμονίτιδα μπορεί να αποβεί πάρα πολύ επικίνδυνη ακόμη και θανατηφόρα. Τα συμπτώματα ποικίλουν από ξηρό βήχα, δύσπνοια υπό έξαρση, μέχρι σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια με βοηθητική παροχή οξυγόνου, ακόμη και σε θάνατο. Η σοβαρότητα των επιπλοκών της ακτινοβολίας (σε αυτή την περίπτωση πνευμονίτιδα), μπορεί να εκτιμηθεί σύμφωνα με τα RTOG ή τα LENT-SOMA κριτήρια. Ο στόχος είναι να σχεδιαστούν θεραπείες με τις ελάχιστες δυνατές επιπλοκές, το μεγαλύτερο δυνατό έλεγχο του όγκου και γι’ αυτό είναι μεγάλης σημασίας μία ποσοτική περιγραφή της ανταπόκρισης του οργάνου στην ακτινοβολία. Μία άλλη πολύ σημαντική παράμετρος είναι η σχέση μεταξύ της τρισδιάστατης κατανομής της δόσης και της ανταπόκρισης του πνεύμονα στην ακτινοβολία, στην περίπτωση μας του γεγονότος της ακτινικής πνευμονίτιδας, για να μεγιστοποιήσουμε τη δόση της ακτινοβολίας στον όγκο και να ελαχιστοποιήσουμε της πιθανότητα επιπλοκής στο φυσιολογικό ιστό (Normal Tissue Complication Probability – NTCP). Διάφορα μοντέλα έχουν αναπτυχθεί - ώστε να εκτιμηθούν τα συμπτώματα που αναπτύχθηκαν από την ακτινοβολία – όλα προσπαθώντας να ποσοτικοποιήσουν την ανταπόκριση του φυσιολογικού ιστού στην ακτινοβολία. Αυτό γίνεται «μεταφράζοντας» την δόση που δέχεται ο ιστός σε βιολογική ανταπόκριση του ιστού. Μερικά από τα μοντέλα αυτά, εφαρμόζονται στην ιατρική κλινική πρακτική.Οι ασθενείς με καρκίνο του στήθους είναι ευάλωτοι σε τέτοιες παράπλευρες επιπτώσεις εξαιτίας της κοντινής απόστασης του πνεύμονα από τον ιστό του στήθους. Μέρος του πνεύμονα είναι συχνά μέσα στην περιοχή που ακτινοβολείται και έτσι μπορεί να λάβει υψηλή δόση. Ο σκοπός αυτής της έρευνας ήταν να αξιολογήσει την εφαρμογή τέτοιων μοντέλων για την εκτίμηση του γεγονότος της ακτινικής πνευμονίτιδας σε ένα σχετικά μεγάλο αριθμό ασθενών με καρκίνο του στήθους (150), προσπαθώντας να εξάγει κάποια συμπεράσματα για το αν η μοντελοποίηση NTCP στην ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ασφαλώς για να περιγράψει μία συγκεκριμένη ασθένεια όπως η ακτινική πνευμονίτιδα. Επιπλέον, αν αυτά τα μοντέλα είναι αρκετά αξιόπιστα ώστε να λαμβάνονται υπόψη στις τωρινές κλινικές πρακτικές όπου χρησιμοποιούνται καινούριες τεχνικές ακτινοθεραπείας. Επίσης, να αξιολογήσει τις μεθόδους εκτίμησης της σοβαρότητας των επιπτώσεων της ακτινοθεραπείας και την ανάγκη για αναβάθμιση των κριτηρίων που χρησιμοποιούνται.