H συμβολή των μικρομορφολογικών αναλύσεων στη μελέτη της στρωματογραφίας: η περίπτωση του σπηλαίου Σαρακηνού Βοιωτίας

Abstract

Η ευρύτερη περιοχή της πεδιάδας (πρώην λίμνη) της Κωπαΐδας στην Βοιωτία, παρουσιάζει μεγάλο γεωλογικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, λόγω των πολλών καρστικών σχηματισμών της όπως είναι τα σπήλαια. Στην περιοχή μεταξύ Ακραιφνίου και Αλίαρτου Βοιωτίας, εξερευνήθηκαν και χαρτογραφήθηκαν 23 σπήλαια, με σημαντικότερο, το σπήλαιο Σαρκηνού, το οποίο διαθέτει τις προϋποθέσεις χρήσης από τον άνθρωπο από τους προϊστορικούς χρόνους. Η παρούσα πτυχιακή εργασία αποτελεί βιβλιογραφική επισκόπηση, αλλά και αποτέλεσμα συμμετοχής σε επιτόπια έρευνα πεδίου κατά την διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών της συγγραφέως, στο σπήλαιο Σαρακηνού στην περιοχή της Κωπαΐδας (Βοιωτία). Ο προβληματισμός του αρχαιολόγου σχετικά με την φυσική ή ανθρωπογενή δημιουργία και εναπόθεση των ιζημάτων στην συγκεκριμένη θέση, και οι μέθοδοι με την χρήση των οποίων θα μπορούσε να φθάσει σε ασφαλή συμπεράσματα, αποτελούν το θέμα της εργασίας αυτής με τίτλο: «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΑΡΑΚΗΝΟΥ ΒΟΙΩΤΙΑΣ».Δεύτερος προβληματισμός, αλλά όχι υποδεέστερος του πρώτου, υπήρξε το κατά πόσο η διεπιστημονική προσέγγιση της αρχαιολογικής έρευνας από άλλα γνωστικά πεδία, όπως για παράδειγμα την Γεωλογία, μπορούν να παρέχουν «εργαλεία» ώστε να πέσει περισσότερο φώς σε άλυτα μέχρι προ ολίγων ετών αρχαιολογικά προβλήματα. Η αρχαιολογική ανασκαφή, η οποία διενεργήθηκε από την Εφορεία Σπηλαιολογίας υπό την διεύθυνση του αρχαιολόγου Αδαμάντιου Σάμψων (1994), έφερε στο φως πληθώρα αρχαιολογικών ευρημάτων, τα οποία χρονολογούνται από την Μεσοελλαδική περίοδο (2000-1600π.Χ.) έως την Παλαιολιθική περίοδο.Η διαχρονική παρουσία στο σπήλαιο Σαρακηνού τεκμηριώνεται, μέσω των μικρομορφολογικών αναλύσεων και των σημαντικών μορφολογικών ευρημάτων των μεσολιθικών και παλαιολιθικών στρωμάτων του σπηλαίου και γίνεται σαφής η συμβολή της διεπιστημονικής προσέγγισης της γεωαρχαιολογίας στην αρχαιολογική έρευνα και την μελέτη της στρωματογραφίας, που αφορούν ζητήματα όπως το αρχαιοπεριβάλλον, το παλαιοκλίμα και οι διατροφικές συνήθειες των προϊστορικών πληθυσμών.

The surrounding plains of former lake Kopais, Boeotia, is of great geological and archaeological interest, because of the many karst formations such as caves. Amongst the 23 mapped caves, Sarakinos Cave stands most outstanding that was used continually since early prehistoric times, in particular from Middle Helladic period (2000-1600 BC) to the Paleolithic period.Here a review of research is presented, that includes active fieldwork participation, and the issues discussed concern, a) the natural or manmade acquisition of sediment deposition and the analytical methods used, b) the interdisciplinary approach from other scientific fields such as geology, that can provide "tools" to shed more light on unresolved archaeological problems. The enduring presence in the cave Sarakenos documented through micromorphology analyses and significant morphological findings of Paleolithic and Mesolithic layers of the cave shows up the contribution of the multidisciplinary approach to geoarchaeological study of the stratigraphy. In particular on issues such as the archaeoenvironment, paleoclimate and the dietary habits of prehistoric populations.