Συνεισφορά στην καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και στην αξιολόγηση του εμπορευματικού δικτύου μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης

Abstract

Η ανάπτυξη των εμπορευματικών μεταφορών κρίνεται απαραίτητη για την επιτυχημένη διακίνηση των εμπορευμάτων. Ωστόσο, η μετακίνηση φορτίου προκαλεί περιβαλλοντικές επιπτώσεις (π.χ. εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ηχορύπανση, ατυχήματα, κυκλοφοριακή συμφόρηση κ.α.), με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εκτός από περιβαλλοντικά, μια σειρά από κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, ο κλάδος των εμπορευματικών μεταφορών έχει διαγράψει μια αξιόλογη ανάπτυξη, δίνοντας έμφαση στη μείωση των επιπτώσεων, που δημιουργούνται από τις εμπορευματικές μεταφορές με στόχο την περαιτέρω βιωσιμότητα του κλάδου. Παρ’ όλα αυτά, ο ρυθμός ανάπτυξης του κλάδου δεν είναι ίδιος για όλες τις χώρες. Πιο συγκεκριμένα, οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αντιμετωπίζουν σημαντικές αδυναμίες στις εμπορευματικές μεταφορές, καθώς παρατηρείται έλλειψη υποδομών, υψηλές εκπομπές αέριων ρύπων, μη ολοκληρωμένες υπηρεσίες logistics, υψηλό ποσοστό οδικών μεταφορών και χαμηλό ποσοστό σιδηροδρομικών μεταφορών, καθώς επίσης, πλειάδα πολιτικών και νομοθεσιών πολλές από τις οποίες δεν εφαρμόζονται στην πράξη.Ο βασικός σκοπός της παρούσης διπλωματικής εργασίας είναι να καταγραφεί και να αξιολογηθεί η υφιστάμενη κατάσταση του εμπορευματικού μεταφορικού δικτύου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εστιάζοντας στα ελληνικά τμήματα των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων IV και X.Η μεθοδολογία εκπόνησης της εργασίας που ακολουθείται, περιλαμβάνει πέντε στάδια. Το πρώτο στάδιο εστιάζει στη βιβλιογραφική επισκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης των εμπορευματικών μεταφορών στη Βαλκανική χερσόνησο, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ το δεύτερο στάδιο έχει ως βασικό στόχο τον υπολογισμό των εκλυόμενων αέριων ρύπων που προκαλούνται από τις εμπορευματικές μεταφορές στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, με την χρήση του ηλεκτρονικού εργαλείου Eco-TransIT. Το τρίτο στάδιο σχετίζεται με την καταγραφή των εμπορευματικών ροών των ελληνικών τμημάτων των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων IV και X, μέσω έρευνας σε πέντε ελληνικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των εμπορευματικών μεταφορών. Το τέταρτο στάδιο περιλαμβάνει την αξιολόγηση των δυο Διαδρόμων σε επίπεδο υποδομών, ροών και τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών , ενώ στο τελευταίο στάδιο εξάγονται συμπεράσματα και γίνονται προτάσεις για τη βελτίωση των δυο Διαδρόμων.Η αξιολόγηση των δυο Διαδρόμων κατέληξε στο ότι ο Διάδρομος X είναι οικονομικότερος και αποδοτικότερος καθώς παρέχει τη συντομότερη διαδρομή προς την κεντρική Ευρώπη, έχει καλύτερες υποδομές, καθώς επίσης παρέχει περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον υπηρεσίες. Σε κάθε περίπτωση, παρά την υπεροχή του Διαδρόμου X, και οι δυο Διάδρομοι έχουν περιθώρια βελτίωσης, έτσι ώστε να γίνουν περισσότερο βιώσιμοι, ασφαλείς και αποδοτικοί.

The development of freight transport sector is necessary for ensuring the endless movement of goods between companies and customers. However, cargo transportation is responsible for various negative environmental effects (e.g. greenhouse gas emissions, noise, accidents fatalities, traffic jam etc.), that cause multiple social and economic problems.However the last decade, the transportation sector has shown a remarkable effort in reducing carbon footprint (e.g. by supporting combined transport), so as to improve the sustainability of the sector. Nevertheless, the results from this effort were not the same for all EU countries. More specifically, the countries of the South East Europe area are still lacking of environmental friendly transport operations, due to poor infrastructure, cross-border delays, non integrated logistics platforms as well as lack of harmonized norms and regulations. The main objective of this dissertation is to map and assess the current status of the freight transport network of the South East Europe area by focusing on the Greek sections of the Pan-European Corridors IV and X respectively.The methodology for the implementation of the dissertation incorporates five distinctive phases. The first phase focuses on literature review and mapping of the current status, whereas the second one aims at the calculation of Green House Gases caused by freight transport operations in the South East Europe. This calculation is done by using the Eco-TransIT web tool. The third phase deals with the analysis of the cargo flows in the Greek sections of the Pan-European Corridors IV and X respectively. The necessary data were collected by five Greek transport and forwarding companies which operate in the specific Corridors. The fourth phase includes the evaluation of two Corridors in terms of infrastructure, freight flows and information & communication technologies (ICT). Finally, the last phase provides useful conclusions and suggestions for further improvement of the two Corridors.